Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
ROZDZIAŁ1
nazasadziekontrastu,abyukazaćcechyiwłaściwościcharakterystycznedla
rozwojujednejczęścikontynentu,któreniewystępująwdrugiej.Autorokreśla
wniejprzyczynyzróżnicowaniapomiędzyEuropąWschodniąiZachodnią.Do
najważniejszychzaliczam.in.7i
a)uwarunkowaniageograficzno-klimatyczneiwarunkiklimatyczne,obfi-
tośćopadów,okreswegetacjiroślin,dostępdowódżeglownych,posiadaniena-
turalnychiłatwychdoobronygranic;
b)poziomzaludnienia,dominującejęzykireligia,systemspołeczno-eko-
nomiczny;
c)rozwójispecyfikęhandlumiędzynarodowego;
d)modelrozwojusystemufeudalnegoorazstrukturyklasowej;
e)stosunkiagrarnemiędzyfeudałamiichłopami(wewnątrzspołeczne);
f)znaczenieautorytetuwładzycentralnej-poziomingerencjiwładzpań-
stwawrelacjepomiędzypanemachłopem.
OmawiającpojęcienEuropaWschodnia”wujęciuhistorycznym,należyza-
stanowićsię,kiedysiępojawiłoiwjakimkontekście.ZdaniemNormanaDavie-
sa,terminnEuropaWschodnia”jestnkonstruktemintelektualnym”,któryzostał
nwymyślonyprzezstarożytnychirozwiniętywOświeceniu”8.Kwestiępowyż-
sządokładniejprzedstawiająLarryWolffiGyorgySzondi.Wedługobuautorów,
pojęcienEuropaWschodnia”nzaistniało”wokresieOświecenia.LarryWolff
iGyorgySzondizajegotwórcówuważająówczesnychzachodnioeuropejskich
filozofówiintelektualistów,którzynwynaleźli”jenapotrzebybudowykoncep-
cjiWschoduiZachodu.Wpierwotnymznaczeniu-poczynającodokresujego
npowstania”-EuropaZachodniaiWschodniafunkcjonowałyjakowzajemnie
uzupełniającesięterminy,któreokreślanoprzezichprzeciwieństwaiprzycią-
ganie.Sytuacjatauległazmianiewwynikukonfrontacjizimnowojennej.Jakza-
uważaGyorgySzondi,różnicewystępującewobupojęciachnstałysięrzeczy-
wistością,gdyopadła»żelaznakurtyna«”.Skutkiempowstaniatejsytuacjibył
równieżrozłamideologiczny,któryjeszczebardziejwpłynąłnazróżnicowanie
obuczęścikontynentu9.WkonsekwencjiprocesyzachodzącewEuropieZa-
chodniejiWschodniejpodążaływdiametralnieodmiennychkierunkach,przy-
czyniającsiędopogłębianiapodziałów10.
7K.Brzechczyn,OdrębnośćhistorycznaEuropyŚrodkowej.Studiametodologiczne,Poznań
1998,s.9-41;idem,HistoryczneźródłatożsamościEuropyŚrodkowej,[wi]Starykontynentwno-
wymtysiącleciu,Z.Drozdowicz(red.),Poznań2002,s.198-200.
8S.Otok,Geografia...,s.185;N.Davies,EuropamiędzyWschodemaZachodem,Kraków
2007,s.39-59.
9L.Wolff,InventingEasternEurope.TheMapofCivilizationontheMindoftheEnlighten-
ment,Stanford-California1994,s.356-374;N.Davies,Europamiędzy...,s.39-59;G.Szondi,
Filaryzarządzaniareputacją:dyplomacjapublicznawEuropieWschodniejzperspektywypublic
relations,[wi]Dyplomacjapubliczna,B.Ociepka(red.),Wrocław2008,s.59-60;A.Nowak,His-
toryandGeopolitics:AContestforEasternEurope,Warsaw2008,s.7.
10Zob.iJ.Kukułka,Historiawspółczesnastosunkówmiędzynarodowych1945-1996,War-
