Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
ROZDZIAŁ1
nniedokładność”.Sytuacjatawynikałazzastępowaniatradycyjnychwartości
nowymi3.KwestiępowyższąmożnatakżeodnieśćdopojęcianEuropaWschod-
nia”,którerównieżjestnnieprecyzyjne”.Warunkinaturalne,doktórychzali-
czasięukształtowaniepowierzchni,klimat,gleby,działywodneoraznajbliż-
szesąsiedztwo,wodmiennysposób,zazwyczajznaczącoprzeciwstawny,wpły-
wałytaknahistorię,jakinakulturęEuropyWschodniejiZachodniej4.Sytuacja
odnoszącasiędoproblemuzwiązanegozwyznaczeniemgranicymaswojeod-
zwierciedleniewzaproponowanychprzezNormanaDaviesasposobachpodzia-
łuEuropynaczęśćwschodniąizachodnią.Autorprzedstawiłsiedemliniiroz-
graniczenia,którenależyuznaćzaodrębnekryteriaklasyfikacji.Opierająsię
onenanastępującychpodziałachi
1.Geograficzny-granicaprzebiegaodPrzylądkaPółnocnego(Norwegia)
doMatapan(Grecja)iprzecinaterytoriumNorwegii,Finlandii,Łotwy,Litwy,
Polski,Słowacji,Węgier,Serbii,MacedoniiorazGrecji.
2.Katolicy-prawosławni-liniędemarkacyjnąwyznaczajązachodniegra-
niceRosji,Białorusi,Ukrainy,adalejnapołudniuprzecinaonaterytoriumRu-
munii,SerbiiorazBośniiHercegowiny.
3.nŻelaznakurtyna”-nEuropaWschodnia”jakostrefawpływówZSRR.
4.Rzymskilimes-odgradzałtereny,któreznalazłysiępodwpływem
Rzymu,odziem,gdziewpływtenniedotarł.
5.Liniaosmańska-odcinałaterenyBałkanów,znajdującesiępodwpły-
wemislamuiImperiumOsmańskiego.
6.UprzemysłowienieXIX-wieczne.
7.GranicapomiędzydawnymCesarstwemZachodniorzymskimaWschod-
niorzymskim5.
DokonującanalizyprzedstawionychpowyżejsposobówpodziałunaEuropę
ZachodniąiWschodnią,możnauwzględnićklikakryteriówklasyfikacji.Pierw-
szenależyokreślićjakotypowogeograficzne.Szerokoreprezentowanesąlinie
rozgraniczeniawznaczeniukulturowym,doktórychzaliczasięnastępującespo-
sobypodziałówikatolicy-prawosławni,rzymskilimes,liniaosmańska,granica
pomiędzyCesarstwemZachodniorzymskimaWschodniorzymskim.Wujęciu
historycznymnależyuwzględnićjednorozgraniczenie-nżelaznakurtyna”.
WrozumieniuekonomicznymzaśjesttokryteriumuprzemysłowieniaXIX-
wiecznego.Wszystkiewymienionelinierozgraniczeniacharakteryzujeto,iżnie
pokrywająsięwpełnizesobą,jednakwpewnymstopniuwzajemniesięuzu-
pełniają.
3Zob.iA.Chodubski,EuropaŚrodkowo-Wschodniawobecintegracjiidezintegracjicywili-
zacyjnejświata,[wi]NagruzachImperium...Wstronęnowegoładumiędzynarodowegoispołecz-
no-politycznegowregionieEuropyŚrodkowejiWschodniej,A.Stępień-Kuczyńska,MichałSłowi-
kowski(red.),Łódź2012,s.13-34.
4J.Afanasjew,GroźnaRosja,Warszawa2005,s.26-32.
5N.Davies,Europa.Rozprawahistorykazhistorią,Kraków2010,s.42-75.
