Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TomaszPaluszyński
76
nadwojskamirosyjskimioperującyminaPiotrogród.Oznaczałoto,żeplan
tenniebyłnastępstwemklęskicesiskiej,któranastąpiładopierodwatygo-
dniepóźniej,leczrównolegleprzygotowywanąalternatywą,poszerzeniem
spektrumniemieckiegooddziaływaniawregionie.8i9czerwcawrejonie
NarwywylądowałytrzysamolotyzoficeramizesztabuGoltza.Ichza-
daniembyłoomówienieiewentualneustaleniezasadwspółpracyNiem-
cówzarmiąJudenicza.Celememisariuszybyłoporozumieniewsprawie
niemieckiegowsparciaiuzgodnieniawspólnegowystąpieniaprzeciwre-
publikomnadbałtyckim22.Zachodziłatuwyraźnawspólnotainteresów.
Niemcystykalisięzprzychylnościąznacznejczęścirosyjskiegokorpusu
oficerskiego,jakizainteresowaniemrosyjskichżołnierzyzwojskJudeni-
cza,którychczęśćwywodziłasięwszakzrosyjskiegokorpusuformowane-
goprzezNiemcówwPskowiewpołowie1918r.Dużywpływodgrywało
tuteżfatalnewtymczasiezaprowiantowanieiwyposażenieArmiiPół-
nocno-ZachodniejprzezEntentęiEstończyków.Konfrontacjastanuwojsk
rosyjskichzaopatrywanychprzezkoalicjęzdoskonaleumundurowanymi
iwyposażonymiprzezNiemcówoddziałamiks.Lievenaskłaniaławielu
rosyjskichdowódcówdowspółpracyzNiemcami23.
PozdobyciuprzezNiemcówRygi,Ententapodjęłaostatniąpróbępod-
porządkowaniasiłniemieckichnaŁotwie.25majazastrzegłasobiepra-
woustaleniaterminuichwycofania.Zarazemjednak,29maja,podnaci-
skiemAmerykanów,wyrażonozgodęnadalszepozostawanietuGoltza24.
StawiającprzeciwnieniżAnglicybardziejnafrontantybolszewicki
skonstruowanyzsiłniemieckich,anielokalnych:estońskich,łotewskich
22Rewoluci,grażdanskajawojnaiinostrannajainterwenciawEstonii(1917-1920),red.
K.Siilivasketal.,Tallin1988,s.567;P
.Łossowski,Między...,s.272–273;SSRLatvii...,t.II,s.462,
przyp.62.DziałaniatebyłykontynuacjąpodjętejprzezvonderGoltzajeszczewsierpniu
1918r.współpracyzrosyjskimimonarchistami.Wystąpiłonwówczaszplanemopanowania
Piotrogrodu.WszedłwkontaktzwielkimksięciemCyrylemWładimirowiczemRomano-
wem(kuzynemMikołajaII),byłymwiceprzewodniczącymtrzeciejiczwartejDumy,wicemi-
nistremsprawwewnętrznych,księciemWłodzimierzemWołkońskimorazzbyłymcarskim
ministremkomunikacjiikrótkopremieremAleksandremTrepowem.PlanGoltza,mimo
przyjętyprzezniemieckienaczelnedowództwo,niezostałwówczaszrealizowany.Pomysł
niebyłnowy.Jużwmarcu1918r.szefsztabuniemieckiegofrontuwschodniegogen.Max
HofmannzaproponowałpodobnywariantdalszejakcjinaWschodzie.Zakładałonkonty-
nuowanienatarciacelemopanowanialiniiPiotrogród–Smoleńsk,ustanowieniawPiotrogro-
dziemonarchistycznegoproniemieckiegorząduorazogłoszenieregentemRosjiwielkiego
księciaPawłaAleksandrowicza(stryjaMikołajaII).Rozważanorealizacjętejkoncepcjitakże
wmajuorazlipcu1918r.Natentematszerzejw:N.A.Kornatowski,Sowetskajarespublika
wborbiezgermańskimiokupantaminapskowszczinie,[w]A.L.Frajman,Krachgermanskojokupa-
cjinapskowszczinie.Sbornikdokumentów,Leningrad1939,s.35–36,39.
23AAN,AktaLeonaWasilewskiego,sygn.1599,s.10,SprawozdanieJ.Ziabickiego
dlaWydziałuWschodniegoMSZzpodróżywlipcuisierpniu1919.
24SSRLatvii...,t.II,s.460,przyp.54;L.Kiewisz,op.cit.,s.196.