Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OkolicznościzawarciaipróbaocenyporozumieniaLansing-Ishii
dzieję,żenastąpikoniecnapięćamerykańsko-japońskich,aJaponia,
usatysfakcjonowanauznaniemjejpozycji,niepodejmiedalszychprób
zdominowaniaChin.ZwłaszczawtejdrugiejkwestiispotkałjednakWa-
szyngtonsrogizawód.Wymiernymefektemporozumieniabyłazgoda
Tokionawyczarterowaniestatkóworazmożliwośćprzemieszczeniaczę-
ściamerykańskichokrętówzPacyfikunaAtlantyk.Porozumieniedawało
teżwiększąpewność,żeJaponianiezmienifrontu,aletakaewentualność
byłaraczejmałoprawdopodobna,skoroJaponiawłaśniebardziejangażo-
wałasięwwalkęzRzeszą38.
ZperspektywyJaponiiporozumienieprezentowałosięnadwyrazsa-
tysfakcjonująco.PrzedewszystkimStanyZjednoczoneoficjalnieuznały
jejspecjalnąpozycjęwChinach,acowięcej–przynajmniejbezpośrednio
niezrobiłytegowstosunkudoinnychmocarstw.Sukcesbyłtymwięk-
szy,żewJaponiiprzyjętointerpretację,żespecjalneinteresyobejmują
wpływypolityczne.Tokioniemusiałowzamiananirezygnowaćzeswej
strefywpływów,aniczynićżadnychnowychustępstw(np.wkwestiiimi-
grantów),jedynieporazkolejnyzobowiązałosięprzestrzegaćpolityki
flotwartychdrzwi”,którąwcześniejjużwielokrotnienaruszało.Korzyst-
nemogłosięteżokazaćporozumienie,namocyktóregoJaponiaprzyjęła
nasiebiewiększąodpowiedzialnośćzaobronęPacyfiku.Mogłotoskut-
kowaćwzrostemjejwpływównatymobszarze,apozatymbezwielkiego
ryzykazwiększałojejwkładwwysiłekwojennyEntentyidawałokolejny
argumentprzeciwkowysyłaniużołnierzyiokrętówdoEuropy,ocousta-
wiczniezabiegalisojusznicy.Japońskimnegocjatoromudałosięponad-
torozpocząćrozmowynatematrozluźnieniaembarganaamerykańską
stalwzamianzawyczarterowaniestatków39.Poinformowalionirównież
gospodarzyowstępnychustaleniachdotyczącychponiemieckichwysp,
aponieważciniezaprotestowali,zwiększałotoprawdopodobieństwo,
żeJaponiarzeczywiściejeprzejmie.Samoporozumieniebardziejteżwią-
załoWaszyngtonowiręcewsprawieShandongu40.
Wmomenciepodpisywaniaporozumieniajegodwajgłówniarchitek-
ci–IshiiiLansingbyliukontentowani.Późniejokazałosię,żedlapierw-
szegostałosięonoźródłemchwały,dladrugiegokrytyki.WJaponii
porozumienieodebranobardzopozytywnie,zwłaszczażeuważano
tam,żespecjalneinteresyoznaczająwpływypolityczne.Takmiałteż
38J.Polit,Odwrót…,s.141–142;idem,Japońskapolitykazagraniczna,1895-1945,Kra-
ków2015,s.128;T.D.Saxon,Anglo-JapaneseNavalCooperation,1914-1918,s.11–12,do-
stępneprzez:htp://digitalcommons.liberty.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1004&con-
text=hist_fac_pubs(dostęp:03III2017).
39B.Beers,op.cit.,s.110;S.Pash,op.cit.,s.36.
40B.Elleman,WilsonandChina.ARevisedHistoryoftheShandongQuestion,Armonk
2002,s.22–24.
63
