Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
RozdziałI
Cele
kształcenia
Cele
edukacji
stająsięupowszechnianeteorie12.Mająoneswojeuzasadnienienietylkonauko-
weipoznawcze,aletakżepełniąfunkcjębazową,couwidaczniasięwpodsta-
wachprogramowychokreślanychprzezministerstwoedukacji.
Napoczątekprzypomnijmy,iżcelemogąokreślaćzarównokierunekdziała-
nia,jakijegoskutek,mówimyzatemodynamicznymlubstatycznymrozumie-
niucelów.Dlajednychcelemjestwięcdrogapoktórejdążą,adladrugichnaj-
ważniejszyjestjejkresczylipunktdojścialubosiągnięciezamierzeń.Matona
przykładodbiciewformułowaniucelówedukacjiikształcenia:
nCelekształcenia,zamierzonyprzeznauczycielastanrozwojowyuczącego
sięwsferzepoznawczej,emocjonalnejipsychomotorycznej,przedstawiający
zakresnowejwiedzy,umiejętności,zdolnościipostaw”13.
nCeleedukacji,celesystemuoświaty,świadomiezałożoneskutki,którespo-
łeczeństwopragnieosiągnąćprzezfunkcjonowaniesystemuoświaty”14.
Ponieważznaczeniapojęćnkształcenie”inedukacja”przenikająsiętakteo-
rii,jakiwpraktyce,występujączęstonieprecyzyjnelubniejednoliteichza-
stosowania.Dodatkowowprowadzasięnaprzykładrozróżnieniekształcenia
ogólnegoispecjalistycznego(zawodowego),kształceniaprzedmiotowegoipod-
miotowego.Dlaedukacjistosujesięprzykładowodookreśleniatypualternatyw-
na,ekologiczna,wczesnoszkolna.Wszystkieteuściśleniaznajdująsweodbicie
takżewformułowaniucelów.
Dladydaktykiistotnesącele,któremogąodnosićsięzarównodouczniów,
jakidonauczycieli.Kwestiapodmiotowościcelówdotyczytego,ktojeformu-
łujeitego,dlakogosąoneformułowane.Celemogąbyćformułowaneprzez
nauczycieladlaniegosamegoidlajegouczniów.Mogąbyćformułowaneprzez
uczniadlaniegolubdlanauczyciela.Dlauczniainauczycielaceleustalaneby-
wajątakżeprzezinnepodmiotyoświatowe,jakdyrektorszkoły,autorprogramu
nauczania,władzeoświatoweróżnychszczebli.Wewszystkichtychprzypad-
kachwystępowaćmogącelewłasnelubcelenarzucone,atakżecelejawnelub
ukryte.Najlepiejbyłoby,abycelełączyłyinteresywszystkichpodmiotówzain-
teresowanychedukacjąikształceniem,apozawymienionymitakżeteformuło-
waneprzezrodziców,anawetszerzejprzezspołeczeństwo.Zbieżnośćirozziew
międzydecydentamiaadresatamicelówstanowiistotnyproblempraktyki.Jeże-
12R.M.Gagne,L.J.Briggs,W.W.Wager,Zasadyprojektowaniadydaktycznego,Warszawa1992;
K.Denek,Wartościiceleedukacji,Warszawa1994;B.Niemierko,Międzyocenąszkolnąadydak-
tyką.Bliżejdydaktyki,Warszawa1997;Tenże,Celekształcenia,w:Sztuka...,dz.cyt.;W.Okoń,
Wprowadzeniedodydaktykiogólnej,Warszawa1998;D.F.Walker,J.F.Soltis,Programicele
kształcenia,Warszawa2000.
13Pedagogika.PWNleksykon,red.B.Milerski,B.Śliwerski,Warszawa2000,s.34.
14W.Okoń,Nowysłownik...,dz.cyt.,s.49.
