Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czytelnikmawtymwypadkuświadomośćgórowanianaddziełem,
gdyżnietylkobezwysiłkupodążawytkniętymszlakiem,leczmającdo
czynieniazeznanymirozwiązaniami,potrafijewznacznymstopniu
przewidywaćioceniaćichwtórność.Możetobyćźródłempewnej
przyjemności,nigdywszakżenieprowadzidouznaniategoutworuza
arcydzieło.Imwiększydystansbędziedzieliłrealizacjękonkretnie
napotkanąwutworzeoduprzytamnianychsobiemożliwości,tymniższa
będziejegoocena.Sytuacjanieulegniezmianie,jakdługoutwórpod
żadnymwzględemnieprzekroczyoczekiwań,niezmusidomodyfikacji
ichhoryzontu,niezaskoczy.
Przedewszystkimwziętotupoduwagęodbiorcęnieprofesjo-
nalnego,dlaktóregoutwórjestprzeznaczonywpierwszymrzędzie.
Modelodbiorudziełaijegowartościowaniazachowujejednakważ-
nośćnaróżnychpoziomachodbioru,choćwytrawnemuznawcy
wyjątkoworozległedoświadczenieułatwia,,odkrywanie’’arcydzieł
dlaogółuzbytjeszczenowatorskich.Pozwalamutorównieżpośred-
niczyćmiędzynowymizjawiskamiliterackimiaczytelnikami,często
niezdolnymiwyjśćpozakrągtradycyjnychformiwartości.Wreszcie
umożliwiarekonstruowanieinnychsytuacjiodbioru,takiżprzed-
miotempoznaniairefleksjistajesięjużniesamodzieło,leczjego
odczytanie.
Podrugie,całkowitymprzeciwieństwemprzedstawionejsytuacjibędą
wypadkiutworówznajdującychsiępozahoryzontemoczekiwańod-
biorcy.Jeśliowo,,byciepoza’’miałobyprzytymmiećcharakter
absolutny,wykluczałobytonietylkowartościowanie,alewogóle
odbiór
3
.Nawetzakomunikowaćo,,byciusobą’’utwórliterackimoże
tylkooferującodbiorcycośuprzedniomuznanego,cowjegoświado-
mościskładasięnaistotnecechytakiegowłaśnieprzedmiotu–umoż-
liwiajegoelementarnerozpoznanie.Rozpoznanietoprzecieżnic
innego,jakmożnośćusytuowaniawobrębieklasyutworówpodobnych,
todostrzeżeniepewnegojegoelementujakonowegonatleelementów
znanych.Zkoleiróżnieniesiętostannapięciapodobieństwa,aowo
napięcieosiągawartośćgranicznątam,gdziepodobieństwoudajesię
ustalićjużtylkoznajwyższymtrudem.Wmomencie,kiedywzględne
podobieństwoprzeistaczałobysięwtotalneniepodobieństwo–nikną
3
Czytelnikdysponowałbywtymwypadkuzbytszczupłymzasobemwiedzy,bysię
wsposobieistnieniadziełarozeznaćipojąćjegosens.
17
