Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
PRZEMYSŁAWLESZEK
Nieistniejejedna,ogólnieprzyjętadefinicjaterminuDwiedza”,choć
jestonpowszechniestosowany.Próbyustalenia,czymjestwiedza,po-
dejmowanewliteraturzenaukowejifilozoficznej,odnosząsięzwykledo
dziedzinzwiązanychzobszaramizainteresowańposzczególnychbadaczy.
WobrębietychdziedzinpojęciuDwiedzy”nadajesięspecyficzneznacze-
nia,zczegowynikajegoniejednoznaczność.
Ponieważprzedmiotembadańekonomiisą–mówiącnajogólniej
–ludzkiedziałaniaizewzględunato,żeczłowiekpodejmujedecyzjena
podstawietego,cowie,wrozdzialetymopowiadamysięzastosunkowo
szerokąichybanajbardziejintuicyjnąinterpretacjąpojęciawiedzy.Zgod-
niezniąwiedzęposzczególnychludzistanowito,cowiedzą.Ujmując
rzeczbardziejszczegółowo,nawiedzęczłowiekaskładasięogółbędących
wjegoposiadaniuinformacji,poglądów,przekonań,wierzeńizdobytych
doświadczeń.Częściznichniemożnanawetzwerbalizować.Takzdefi-
niowanawiedzajestpojęciemszerszymniżwiedzasprowadzanaprzez
niektórychnaukowcówifilozofówdouporządkowanegozespołuinfor-
macjiczyobiektywnieuzasadnionychprzekonań.Uczestnicyrynkunie
podejmująbowiemdecyzjiekonomicznych,kierującsięzbioremDuzasad-
nionychprzekonań”,leczzgodniezwłasnymiprzekonaniami2.
Pierwszymekonomistą,którypodkreślałznaczeniewiedzywdziałal-
nościgospodarczej,byłRichardCantillon.WksiążceEssaiSurlaNature
duCommerceenGénéral,napisanejwlatach1730–1734,porazpierw-
szyzostałoużytesłowoDprzedsiębiorca”(Kwaśnicki2001,s.92),rozu-
mianejakosynonimsłowaarbiter,któryrobiącużytekzeswojejwiedzy,
dokonujewyborualternatywnychzastosowańróżnychzasobów.Żyjący
kilkadziesiątlatpóźniejJean-BaptisteSayuznałtakokreślonąprzedsię-
biorczośćzaczwartyczynnikprodukcji.Wokresiepóźniejszymwdzie-
łachJohnaStuartaMilla,CarlaMengeraiwieluinnychautorówodnajdu-
jemynawiązaniadokwestiiwiedzy:dawałaonaprzewagęwinteresach,
perspektywieniemożliwe,gdyżwymagałobytoodjegowładcówposiadaniaDbo-
skiej”wiedzy,dalekowykraczającejpozaludzkiemożliwości.Możemyzatemprzyjąć,
żetoArystotelesjakopierwszyanalizowałtematzwiązkupomiędzywiedząludzi
ikoordynacjąichdziałańwobrębiesystemuspołeczno-gospodarczego.Doszedłdo
wniosku,żeD(ś)nadmierniewielkaliczbaniemożepomieścićsięwramachpewnego
porządku”(Arystoteles1953,s.238).Pamiętajmy,iżDporządek”oznaczaturezultat
sprawowaniakontrolinadczłonkamispołeczeństwaizasadniczojesttojedynafor-
mazoorganizowaniaspołeczeństwa,jakąfilozofrozważał–zob.komentarzHayeka
(2004,s.19).Ciekawe,żeto,cospostrzegłArystoteles,wXIXiXXwiekucałkowicie
umknęłoteoretykomsocjalizmu.
2Niebędziemyzagłębiaćsięwrozważanianatemattego,czymjestiDjakistnieje”
wiedza,gdyżoznaczałobytozbytdalekieodejścieodgłównegoprzedmiotunaszej
analizy.ZtegosamegopowoduniepodejmiemypróbysytuowaniaDwiedzy”natle
terminówbliskoznacznych,takichjakDdane”,Dinformacja”,Dinteligencja”,Dmą-
drość”itp.Przedstawionytuogólnypoglądwraziepotrzebyrozwiniemywkolejnych
częściachtegorozdziału.Słownikowedefinicjerzeczonegopojęciawodniesieniudo
ekonomiiprzedstawiłiopatrzyłkrótkimkomentarzemnp.Yeager(2005).
