Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
R.Kościelak,Poczucieumiejscowieniakontroliiprzekonaniaowłasnejskutecznościwzdrowiuichorobie,Kraków2010
ISBN:978-83-7587-264-4,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
Wstęp
Poszukiwaniemożliwiepełnej,precyzyjnejodpowiedzinapytanieoto,czym
jestzdrowieichoroba,jestwciążaktualne,jednakbardziejprzekonująceiważne
społeczniewydająsiępytaniaouwarunkowaniadobregozdrowia:zachowania
związanezezdrowiem,czynnikiryzykazachorowań,profilaktykaipromocjazdro-
wia,skuteczneleczenieirehabilitacja,poprawajakościżycia.Poszukiwanieodpo-
wiedzinapytaniastawianewtychobszarachwpływanakształtowanieczynników
poznawczych,atakżenapodejmowaniezachowańzwiązanychzezdrowiem,które
zkoleioddziałująnastanzdrowiaiprzebiegchoroby.Wpsychologiizdrowiaipsy-
chologiiklinicznejodwielulatpodkreślasięznaczeniereprezentacjipoznawczej
dlazdrowiaichoroby.Istotnewydająsiępodmiotoweprzekonaniaomożliwości
wpływunastanzdrowia:poczucieumiejscowieniakontrolizdrowia,określające
źródławpływunastanzdrowia(działaniewłasneorazinnychosóbznaczących
lubprzypadek),orazprzekonaniaowłasnejskutecznościdziałańzwiązanychze
zdrowiem.Toonewłaśnie,jakwskazujądanezliteraturymogądecydowaćoprze-
zwyciężeniuchoroby.Własnaskutecznośćuznawanajestbezsporniezapredykator
zachowańzdrowotnych.Wartojednakpodkreślić,żechoćpoznawczareprezenta-
cjarzeczywistościdecydujeoprzebieguzachowaniacelowego,tojegoskutkizależą
takżeodobiektywnychwłaściwościsytuacji(por.Tomaszewski,1975).Mimo
żeuwarunkowaniapoznawczestanowiąpewienfragmentsystemuczynników
wpływającychnazachowaniazwiązanezezdrowiem,możnaprzytoczyćzaobserwo-
waneiopisanewliteraturzeczyzaprezentowanewmediachdowodyzbawiennego
wpływuprzekonańowłasnejskutecznościwsytuacjachkrytycznegozagrożenia
zdrowia,jakimjestnaprzykładrak.Wartowięcposzerzyćwiedzęnatentemat
ipodjąćanalizęroli,jakąodgrywająwprzypisywanymimzakresie.
Problematykazdrowiaichorobytoobszarywiedzypsychologicznejszczegól-
niebliskiepsychologomzdrowiaipsychologomklinicznymzracjiichorientacji
naukowejispecjalizacyjnej.Mojezainteresowaniafunkcjonowaniempsychospo-
łecznymczłowiekawsytuacjizdrowiaichorobyniesąnoweiniepojawiłysię
nagle.Ichpoczątkudoszukujęsięwdoświadczeniachpraktycznychzosobami
zdrowymi,chorymiprzewlekleiniepełnosprawnymi,któregromadziłemprzez
wielelatjakopracownikuniwersytetu,atakżejakopsycholog-praktyk.Sątosetki
przebadanychosóbwInstytucieMedycynyMorskiejiTropikalnej,wporadniach
zdrowiapsychicznego,szpitalachorazośrodkachdlaosóbniepełnosprawnych.
Towłaśnieoneukierunkowałymojepostrzeganiewiedzyzzakresupsychologii
zdrowiaipsychologiiklinicznejjakościslepowiązanejzpraktyką.Równieżpro-
wadzoneprzezemnieodlatosiemdziesiątychseminariamagisterskieidoktorskie
sąpoświęconeproblematycezdrowiaichoroby,aszczególnieosobomprzewlekle
choryminiepełnosprawnym.
WoddanejdorąkCzytelnikówksiążcepoczucieumiejscowieniakontroli
zdrowiaorazprzekonaniaowłasnejskutecznościtraktowanesąjakowymiary
