Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wzastanymporządkuspołecznymnigdyniebędzie
prawdziwiewolne.Świat,wktórymrelacjespołeczne
zostająurzeczowione(poprzezpochwycenieswobodnej
ludzkiejaktywnościiprzekształceniejejwwirtualnąsiłę
roboczą),anastępnieutowarowione(skorosiłarobocza
stajesięprzedmiotemtransakcji),wktórymkonkretny
ijakościowywymiaristnieniaprawiezawszeznajduje
swójodpowiednikwabstrakcyjnychstosunkach
ilościowych,pozostanieświatemzwichniętym,
zwyrodniałyminiepełnym–niepozwoli
onnarozwinięcieanipotencjałutkwiącego
wzbiorowości,aniwjednostce.Piewcyliberalnej
demokracjiuchodząwpowszechnejświadomości
zaobrońcówwolnościindywidualnej,pozostająjednak
całkowicieślepinazniewolenieczłowiekapoprzez
przymuspracynajemnej:„Królestwowolnościzaczyna
sięfaktyczniedopierotam,gdziekończysiępraca,
którądyktujenędzaicelowośćzewnętrzna[...]”[XVII].
Kategoriabogactwaspołecznegoobejmujedobra
materialne,alewcalenieograniczasiędonich
–w
Zarysiekrytykiekonomiipolitycznej
Marks
zamieściłnastępujący,niezwykleprzejmującypassus:
Czymżejednakjest
infact
bogactwopozerwaniuzeń
ograniczającejformyburżuazyjnej,jeśliniestwarzaną
wuniwersalnejwymianieuniwersalnościąpotrzeb,
indywiduów,ichzdolności,rozkoszy,siłtwórczych
itd.?[...]Absolutnymstymulowaniemjegoskłonności
twórczych,dlaktórychniemainnejprzesłankioprócz
poprzedzającegorozwojuhistorycznego,czyniącego
celemsamymwsobieówcałokształtrozwoju,
toznaczyrozwojuwszystkichsiłludzkichjakotakich,
aniemierzonychjakimiśzgóryustanowionymi
strychulcami?[...]Wekonomiiburżuazyjnej
–iwepoceprodukcji,którejonaodpowiada
