Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odkrycieprzezznawcówprawarzymskiegoogólnychzasad...
19
Papiniana,Paulusa,Ulpiana,GaiusaorazModestyna,atakżedoktrynom
jurystówprzeznichcytowanych,podwarunkiem,żeodniesieniamogły
byćpotwierdzoneworyginalnychźródłach.Jeśliciautorzyniezgadzali
sięzesobą,sędziowiemieliobowiązekstosowaćsiędodoktryny
,zaktórą
opowiadałasięwiększość,awraziejednakowejliczbygłosów,decydująca
byłaopiniaPapiniana.JeślizkoleiPapiniannieodniósłsiędookreślonej
kwestii,pozostawianowolnąrękęsędziemu32.
Przedstawicieleklasycznegoprawarzymskiegozasługująnauznanieza
odkrycie,interpretacjęiudoskonalenienajważniejszychinstytucjipraw-
nych,któreumożliwiajążyciewspołeczeństwie.Jakzobaczymydalej,ro-
zumielitakżezasadydepozytunieprawidłowegowkontekście,któryzostał
zaprezentowanywtymrozdziale.Depozytnieprawidłowyniejestabstrak-
cyjnymwytworemintelektu.Jestlogicznąkonsekwencjąludzkiejnatury
,
znajdującejodzwierciedleniewwieludziałaniachwynikającychzespołecz-
nychinterakcji,awyrażającychsięwformiereguł,którychnaruszenienie
pozostajebezpoważnychskutkówdlawspółpracymiędzyludzkiej.Wielkie
znaczenieprawa–rozumianegojakorezultatewolucji,wktórejspecjaliści
doskonaląje,oczyszczajączbłędówlogicznych–polegaprzedewszyst-
kimnawskazówkach,jakiedajenacodzieńludziom.Znaczeniategonie
umniejszato,żezewzględunaabstrakcyjnąnaturęprawaludziezazwyczaj
niepotrafiąwskazaćanizrozumiećspecyficznychfunkcjiposzczególnych
instytucjiprawnych.Dopieroodniedawnamyślludzkatakewoluowała,
żemożepojąćprawaspołecznegoprocesu,atakżerolęróżnychinstytucji
prawnychwspołeczeństwie.Szczególnieważnesądokonaniaekonomii.
Jednymznaszychważniejszychzadańjestanalizaekonomicznaspołecz-
nychkonsekwencji,którewynikająznaruszeniauniwersalnychzasadregu-
lującychpieniężnydepozytnieprawidłowy
.Ekonomicznąanaliząprawnych
instytucjipieniężnych(depozytówbankowych)zajmiemysięwrozdziale
czwartym.
Dzisiejsząwiedzęoprawnychzasadachodkrytychprzezrzymskichju-
rystówzawdzięczamypracomcesarzaJustyniana.Wlatach528–533n.e.
podjąłonogromnywysiłekzgromadzeniagłównychpracklasycznych
rzymskichjurystówizawarłjewczterechksięgach(Institutiones,Digesta,
CodexConstitutionumorazNovellae).OdczasuwydaniaDionizegoGotho-
fredusaznanesąjakoCorpusIurisCivilis33.Institutionestojednocześnie
podręcznikadresowanydostudentów,pracaopartanaInstitutionesGaiu-
sa.DigestalubPandectatozbiórpismprawnikówokresuklasycznego,któ-
ryobejmujeponaddziewięćtysięcyfragmentówpracwybitnychjurystów
.
JednątrzeciąDigestówzajmującytatyzUlpiana,którewrazzfragmen-
32Omawianazasadadotyczącaformalnejmocyobowiązującejpismniektórych
prawnikówzostaławprowadzonaporazpierwszykonstytucjąTeodozjuszaIIiWalen-
tynaIIIz426r.,któraznanajestpodnazwąUstawyocytowaniu.Zob.Hernández-
-TejeroJorge,Leccionesdederechoromano,s.3.
33CorpusIurisCivilis(Geneva:DionysiusGottfried,1583).
