Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Okresyżyciakobiety
objawysądominujące.Niewszystkiejednakukładyinarządyrozwijająsięidojrzewają
harmonijnie.Pojawiającesięróżnicewstopniuwydolnościwielunarządówstająsiędla
młodegoczłowiekaproblememnietylkowsensiefizycznym,alebywajątakżeczęsto
powodemróżnychkłopotówpsychicznychispołecznych.Nieadekwatnośćwprzebiegu
tychprocesówmożewynikaćz:
•niedojrzałościpewnychnarządów,couwidaczniasięwichwydolnościispraw-
ności;
•niezrozumienia,żeszybkietempoprzemianbiologicznychnieznajdujepotwier-
dzeniawdojrzałościzachowańspołecznychikulturowych,atozjednejstrony
możerzutowaćnaniewłaściwośćocenprzezosobydorosłe,azdrugiej-powodo-
waćreakcjezestronymłodzieżyjakbynnawyrost”
.
Przebieginasilenietakichstanówrozchwianiawynikanietylezsilnegowpływu
czynnikówcywilizacyjnychikulturowych,ilezniekorzystnegoodbiorulubbrakuzro-
zumieniazestronydorosłegospołeczeństwa.Wliteraturzeprzedmiotu,zależnieod
przyjętychkryteriów,możnasięspotkaćzdużąrozbieżnościąocenytychprocesów,jak
teżzbardzozróżnicowanąterminologią.Wynikatom.in.zfaktudużejzmiennościob-
jawówdojrzewaniainiepokrywaniasięichzprzyjmowanymikryteriami.
Wprzebieguprocesudojrzewaniabiologowie,lekarzepediatrzyiantropolodzywy-
różniająnastępująceetapy:
•pokwitanie-czasodmomentuzwiększaniasięstężeniasteroidówwsurowicy
krwi(8.-10.rokżycia)dowystąpieniapierwszegokrwawieniamiesiączkowego;
•menarche-pojawieniesiępierwszegokrwawieniamenstruacyjnego(13.-15.rok
życia);
•dorastanie-czasdozakończeniawzrastaniaizamknięciasiętarczwzrostowych.
Seksuolodzyokreślająteprocesyjakoetapdojrzewaniadlaspełnienianapięciasek-
sualnego,osiągnięciaorgazmuizdolnościprokreacji.Endokrynolodzykoncentrująsię
nadokonującychsięzmianachwobrębiegruczołówwydzielaniawewnętrznego.Gine-
kolodzydziecięcywyróżniająnatomiast:
•fazęprzedpokwitaniową-czasodzapoczątkowaniafunkcjiwydzielniczejgruczo-
łówpłciowych(8.-10.rokżycia)dopojawieniasięniektórychobjawówsomatycz-
nych,takichjakowłosieniełonoweczykształtowaniesięnpączka”piersiowego;
•fazępokwitaniową-czasodpojawieniasięzmiansomatycznychdoosiągnięcia
dojrzałości,charakteryzującejsięcyklicznymikrwawieniamimiesięcznymi;
•fazędorastania-okreszamknięciasięizakończeniaprocesuwzrastania.
Zapodstawęperiodyzacjirozwojumłodegoczłowiekawielupsychologówipedago-
gówprzyjmujewymaganiastawianeprzezszkołę,uzasadniająctoodrębnościąrozwoju
psychicznego,uwarunkowanądojrzewaniempłciowymiprzyspieszonymtempem
wzrastania.
Koniecznewydajesięzaznaczenie,żewiekkalendarzowy,jakopodstawawyróżnia-
niafazrozwojowych,niezbyttrafnieinformujeoprzebiegutychprocesów.Uwzględnia-
jącichsekwencje-rozwójpiersiudziewcząt,pojawieniesięirozwójowłosieniałono-
wegoorazrozwójnarządówpłciowychuchłopców-Tanneropracowałsystemoceny
przebiegutychzmian(ryc.1i2).
3
