Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pięknajestpiękna.Nietrzebasądzićżetorobiukładczęści,albo
zgodaform;albowiembezwzględnienatokażdaczęś,każdaforma,
niezależnieodukładumogłabybyćpiękna,ibyłabynawetpiękna
choćbycałyukładogólnyzostałzmieniony.Pięknośćobjawiasię
wtém,żeniemożnaznaleśćtegoniepięknémcojestpiękném,inie
postrzedzideipiękności,którąznajdujem.Tożsamojestzdobrocią,
sprawiedliwością,rozległościąwielkością,ilością,liczbą,isiłami
piérwotneminatury.Nietumiejscebadaćczykrytykadzisiejsza
uznającgruntownośćigłębokośćzasadtéjsławnejteoryi,mogłaby
przyjąćwszystkiejéjtłumaczenia,osobliwietecosiętycząliczb;lecz
niemożnawstrzymaćsięoduwagiogólnéj,żeteoryąPlatona
matowłasnegoidobregomiędzyidealistami,żeniezastanawiasię
nadwłasnościąlogicznąidej,tylkozarazwichistotęwchodzi.Idee
PlatonaniesątylkoprzewodnikamidlamyślijakKategorye
ArystotelesaiKanta,leczzupełnemielementamirzeczywistości.
Zasadyiprzyczynyłącząwsobieprincipiumessendiiprincipium
cognoscendi,takniestosownieoddzieloneodsiebieprzez
scholastyczność,jakbyistotabytumogłasięobejśćbezmyśli
irozumu,albomyślniebyłabytem,ibytemzarazemnajwięcéj
znaczącyminajczystszym.Idee,pierwszypoczątekiprzyczyny,lubo
przezzwiązekzrzeczamiktóreożywiająistanowią,przypadają
naczasiprzestrzeń,sąjednakwistocieobcedlazmianprzestrzeni
iczasu;nieznająanipoczątku,anikońcadlasiebie,sąwieczne,nie
podpadającezniszczeniu.Właściwacechaprawdziwegopoczątku
iprawdziwéjprzyczynyjestnieprzypuszczenienicjéjprzeciwnego,
iprzeciwnegotemu,cozniéjwprostpochodzi.WięcpodługPlatona
icałéjszkołyPlatońskiej,októréjStahlzebrałtylkopodania,dusza
jestpoczątkiemiprzyczynążycia.„Jeżelibyśsięspytał,mówi
Sokrates,cociałoogrzewa,niepowiedziałbymżeciepło,lecz,idąc
zarazdopoczątku,powiedziałbymżeogień.Gdybymisiępytano,
copowodemsłabościtéjosoby,niepowiedziałbymżesłabość,lecz
febra;jakipowódnieparzystéjliczby,niepowiedziałbym
nieparzystość,leczjedność.Podobniewznoszącsiędoideipiérwotnéj,
dopoczątku,doprzyczynyżycia,mówiężeniąjestdusza.”Takwięc
onastanowiącżycieinieprzypuszczającwswéjwłasnościjako
piérwszympoczątkutegocojéjjestprzeciwne,tojestśmierci,nie
masięczegoobawiaćodśmierci,inieprzypuszczajéjwsobie
wiecznie.Jestzatémsamawiecznąiniepodlegającązepsuciu.
Porozbiorzerzeczyjasnym,ścisłym,głębokim,doktórego
zarzutówiodpowiedzidzisiejszafilozofiapodwóchtysiącachlatnie
