Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MICHAELBRÖTJE
Obrazjakoparabola.
OpejzażachGustawaCourbeta*
Cechąznamiennądziełsztukijestto,żemimoupływuwiekówzachowujądla
oglądunieustannąaktualnośćzarównowtym,jaksięjawią,jakiwtym,co
stwierdzają.Otejichważności„wiemy”przedipozawszelkimracjonalnymwy-
jaśnianiem-wpozapojęciowymwidzeniuwytwarzasięmiędzyJaidziełemnie-
zachwianazgodacodoimmanentnejkonsekwencjiinasyceniaznaczeniemjego
takiegootoukształtowania.Sztukawydobywanajawprawdę,którejniemożna
posiąśćiutrzymaćwinnysposóbniżwporozumieniuwzrokowym,którewyma-
gaJaizanieodpowiada.
Nauka,którauzależnia„rozumienie”dziełasztukiodznajomościtowarzyszą-
cychmuokolicznościhistorycznych,narażasięnato,żeprzezwyspekulowane
sprowadzenieznaczeniadzieładotego,cozaszłowprzeszłościwsytuacjiide-
owej,politycznejispołecznejodbieramujegoaktualnąobecność,wymagającą
odniesieniadoosoby,iautonomięznaczeniowąjegowyglądu.Wykładniukie-
runkowanejhistoryczniepodlegadziśwcorazwiększymstopniutakżetwórczość
GustawaCourbeta.Obokobrazówfiguralnychtakżeprzedstawieniapejzażowe
zostałyostatniookreślonejakoprzetworzeniawyobrażeńspołecznych:„Właśnie
rzekomoniepolitycznepejzażemożnapojąćjakonośnikisporówspołecznych”
.1
Wbrewtemuprzyjdzieponiżejwykazać,żeobrazyCourbetazawdzięczająswoją
nieustannąaktualnośćimmanentnemuichwyglądowiznaczeniuparabolicznemu,
*Przekładnapodstawie:MichaelBrötje,DasBildalsParabel.ZurLandschasmalereiGustave
Courbets,(w:)WolfgangKemp(Hrsg.),DerBetrachteristimBild.KunstwissenschaundRezepti-
onsästhetik.DuMontBuchverlag,Köln1985.s.225-252.Jesttoskróconaiprzeredagowanaprzez
autorawersjaartykułupodtymsamymtytułem,opublikowanegow„JahrbuchderHamburger
Kunstsammlungen”23(1979),s.75-106.
1K.Herding,EgalitätundAutoritätinCourbetsLandschasmalerei,„Städel-Jahrbuch”5(1975),
s.159.
89
