Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Częśćpierwsza:Rzeczyimarzeniaskamandrytów
wkrągskamandryckiejpoezjiprzedmiotu,azarazemgoprzekracza.
Jesttyleżprzedsłowiem,coposłowiemdocykluskamandryckich
esejów.
Następującepotemrozdziałyprzynoszązmianękierunkuro-
zumowania.Dominujewnichporządek:odmarzeń—wstronę
rzeczy.Kolejnoprzedstawianesą:wojennelękiitęsknotyWitlina,
Tuwimowerojeniaojednościmuzykiisłowa,erotycznefantazma-
tyPawlikowskiej,samobójczeobsesjeLechonia,Iwaszkiewiczowska
tanatofobiainekrofilia.
Obiektemrozważaństałysięflfantasmagorieiprzywidzeniapo-
etów”entuzjastyczniezapowiadaneprzezLechoniapodczasinau-
guracyjnegowieczoruwsaliTowarzystwaHigienicznego6grudnia
1919roku2.Chodzituo„urodzonewekstazieobrazy”,wktórych
„objawienie”niezachwianiewierzyliredaktorzypierwszegonumeru
„Skamandra”3.
Jakżezbladłypolatachteflekstatyczneobrazy”!Aprzecież
częstowyrastająonezdramatycznychdoświadczeń.Ba,zbla-
dłynawetskromniejszewizjeautorówpróbującychbyćflpo-
etamidniadzisiejszego”.Pojawiłysięzarzuty,jakobyflzastygli
wnajbardziejoklepanymopisierealistycznym”,poważnienasta-
wionychczytelnikówrażąflnajbardziejbanalneprzeżyciaibła-
hostki”4.
Więcpocomielibyśmysięzajmowaćflfantasmagoriami”ska-
mandrytów,skorosąfloklepane”ipozbawionegłębi?Zpewnością
jesttoryzykowneiprowokacyjneprzedsięwzięcie.Aleczymusi-
mylekceważyćprzyziemnąipowierzchownąimaginację?Wszak
jejwytworystałysięhistorycznoliterackimfaktem.Iniebrakuje
imstaroświeckiegouroku.Możewięcwartozająćsięskamandryc-
kimflbanałem”?Możewartoprzyjrzećsięrealizmowiwsłużbie
błahostek?
Wróćmyzatemdopoczątkówflpięknejplejady”.Wierzyńskirzu-
cahasło—flpoezjo,naulicę!”5.Zobaczmy,doczegotęsknili:
2PierwszywieczórliterackiSkamandra.flSkamander”1920,nr1.
3Ibidem.
4R.Przybylski:Koźmianek-zaścianek.Pamflet.flŻycieLiterackie”1961,nr13.
5K.Wierzyński:Heroica.W:Idem:Wróblenadachu.Warszawa1921.
