Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Zagadnieniateoretyczno-historyczne
tymwróżbydawałyodpowiedzilubwskazówkiwsprawachistotnychdlapań-
stwa,takichjakwyprawywojenneczyudanezbiory,losykrólalubmianowanie
urzędników.
Faktempotwierdzającymfunkcjonowaniewnajdawniejszychhistorycznie
epokachorganizacjipolitycznejjestistnieniewtychczasachspecjalnegorodzaju
urzędnikówzajmującychsięwróżeniem,zwanychshi(skrybami),którzywy-
stępująjużwinskrypcjachnakościachprzedponadstuimionamiczynazwiskami
rodowymi.Zajmowalioniwysokąpozycjęwhierarchiiinapotrzebywładcyzapi-
sywaliważnewydarzeniaorazarchiwizowalidokumenty.Shibylizatemfunkcjo-
nariuszamipaństwowymi,aichpracaniezbędnadlafunkcjonowaniaówczesnego
aparatupolitycznego.
Możnaprzypuszczać,żejużwczasachdynastiiShangpaństwobyłpostrzega-
nejakouniwersalnysystempolitycznyobejmującycałyznanywówczasświat;stąd
teżpóźniej,wokresieZhou,koncepcjatazostałaujętawramachdoktrynytianxia
-Dwszystkiego,copodniebem”,tojestcałegopoznanegoobszarugeograficznego
pozostającegoworbiciepolitycznychwpływówchińskiegokrólaorazoddziaływań
chińskiejkultury.Możnazatempowiedzieć,żepaństwowaspekcieterytorialnym
byłowtedydlaChińczykówtym,czymdlastarożytnychGrekówoikoumene-cały
zamieszkanyprzezludziświat,adlastarożytnychRzymianorbisromanorum-czyli
wszystkieobszaryznajdującesięwewładaniurzymskichkonsulówiurzędników1.6
Byłotooczywiścieidealistycznewyobrażeniepaństwa,którefunkcjonowa-
łojedyniejakopewnezjawiskointelektualneniezaśrzeczywistybytpolityczny.
Wczasachnajdawniejszychhistoryczniepaństwochińskiefaktycznieograniczało
sięwaspekcieterytorialnymdosamejstolicy(głównegomiasta)iterenówpod-
miejskich,awaspekcieinstytucjonalnym-dopatriarchalnejstrukturypolitycz-
nejtworzonejprzezródwładcywanga.Znapisównakościachmożnaodczytać,iż
politycznaformapaństwatoprzedewszystkimsiedliskodomupanującegoicen-
trumwładzypolitycznej,określanemianemdayiShang䛁(Dwielkiegomiasta
Shang”)lubtianyiShang䛁(DniebiańskiegomiastaShang”),niekiedynazy-
wanepoprostuziyi䛁(Dtymsiedliskiem”).Obszarypozastolicąwydająsię
pozostawaćniezbadane,awsamychtekstachopisywanesąbardzoogólnikowo.
Miastoshangowskie,niemająceżadnychstrefochronnych,byłonarażonenaataki
plemionbarbarzyńskich.Wjednejzinskrypcjiczytamy:
D屆:ᖱ䛁”2.7
DWróżba:«Fangzaatakowali[zaatakują]tosiedlisko»”.
1Rzymianiewyznaczyliponadtostrefyzależnościpolitycznejterytoriówwobeccentrum:ci-
vitaslubagerromanus-ziemiewłasne,agerperegrinus-ziemiezdobytezorężemwrękunaprze-
ciwniku,awięcnaktórerozciągasięrzymskieimperium,orazagerhosticus-ziemieobce,leżące
pozazasięgiemtegoimperium.StarożytniChińczycyrównieżdokonywalipodobnegopodziału
terytoriównastrefyzależności,oczymbędziemowawtrzecimpodrozdziale.
2GuoMoruo,HuHouxuan(red.),Jiaguwenheji,t.I-XIII,Zhonghuashuju,Beijing1978-
1982,inskrypcjanr6678.
