Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RétifnienadajesięnafrancuskiegoNorwida–gromadządokumenty
dojegożyciaitwórczości,takjaksiętorobitylkoznajwiększymi1.
Boteżcizagorzali„rétifiści”,mimożenierewindykująwprost
insygniówwielkościdlaswojegoklienta,niesądalecy
odprzyznawaniamuichwduchu.Ażwreszcieautorwybornejonim
monografii(1928),Funck-Brentano2,zamykabezogródekswoją
książkęwyznaniem,żedlaniegoRétifjestnajwiększympisarzem
XVIIIwieku.Paradoks?„Cóżchcecie,takiejestmojezdanie
ipodzielamje”–kończyzhumoremFunck-Brentano,czerpiąc
tęlokucjębodajżezpanaPrudhomme.
Gdybytaopiniachoćwpołowiebyłaprawdą,wówczasstosunek
literaturydotegopisarza–bojkottrwającyprzezcaływiekzgórą–
trąciłbyskandalem!Samtenfaktwydajemisiędostatecznieciekawy.
Alejeszczeciekawszemożesąokoliczności,któregoobjaśniają.
CasusRétifa(darujmysobieowo„deLaBretonne”,którym
przyozdobiłstarerodowenazwiskowieśniaków)jestbardzo
znamiennymprzyczynkiemdoewolucjiobyczajowejdwóchstuleci.
KolejeliterackieRétifabyłypokrótcetakie.Synchłopski,zecer
wAuxerre,późniejwParyżu–zktórymtofachemnierozstałsię
niemaldokońcażycia–samouk,autorkilkuprzezprasęledwo
zauważonychutworów,naglebierzeszturmemkrytykęipubliczność
powieściąChłopekznieprawiony(LePaysanperverti).Powieść,
wydaną(1775)bezimiennie,wziętozrazuzadziełoDiderotaalbo
Beaumarchais’ego!SukcesnamiaręsukcesuNowejHeloizyRussa.
AutorstajesięzdnianadzieńnajsławniejszymczłowiekiemwParyżu.
Mawówczaslatczterdzieścijeden.Odtądpłodnośćjegonieustajeani
nachwilę;Rétifwyrzucarazporazpokilkatomówpowieści,
rozpychająctępodatnąformęswymirojeniaminawszystkietematy,
projektamireform,dysertacjami,filozofią,kosmogonią,socjologią,ale
przedewszystkimwprowadzającwpowieśćelementywłasnegożycia
iwłasnychprzygód,przekształcanych,upiększanychiurozmaicanych
