Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Oświęcimiziemiaoświęcimskanadawnychmapach
25
napołudnieodOświęcimiawielkiejezioro(uPorębskiegobyłytodwastawy),
zktóregowypływarzekawpadającadoSołyponiżejKęt.Tennieprawidłowy
obrazbędąkopiować(zróżnymimodyfikacjami)twórcykolejnychmapPolski
ażdodrugiejpołowyXVIIIw.
Komentarzawymagateżsiećosadnicza.NaomawianymterenieMercator
oznaczyłpięćistniejącychwówczasmiast:Oświęcim(Ozwieczin),Zator(Zator),
Kęty(Kenti),Żywiec(Ziwiecz)iWadowice(Wadowicze)orazsześćwsi(wtym
jednąbeznazwy):Grojec(Grodziecz),Zakrzów(Zakrzow),Chrząstowice(Chro-
stowicze),Tłuczań(Tluczany)iZebrzydowice(Zebrzidowicze).Wszystkieosady
otrzymałynazwywbrzmieniuzmapyPorębskiego.Wsiąbeznazwymogąbyć
RzeczkilubŁękawica,beznazwytakżeuPorębskiego,bądźktóraśzwiększych
wsijakAndrzychówczyŚlemień,podpisananatejżemapie,aleprzejętabez
określeniaprzezMercatora.Zastanawiającyjestwybórprzedstawionychwsi.
Bezpogłębionychbadań,kluczdoborumożepozostawaćjedyniewsferzedo-
mysłów,żematozapewnezwiązekzichówczesnąwłasnością.Przebieggra-
nicypolsko-śląskiej(niewykreślonejuPorębskiego)przejąłMercatorzapewne
zmapyGrodeckiego.Podobniejaktam,błędniejestonapoprowadzonana
Sole,jednakzpewnąmodyfikacją:nawysokościŻywcagranicaodbijanieco
nawschódidalejjestpoprowadzonapasmemgórskim.
W1604r.płytymiedziorytniczeAtlasusivecosmographicae[…]odspadko-
biercówMercatorówodkupiłJodocusHondiusI,którywAmsterdamiepro-
wadziłswojewłasnewydawnictwo.Rozbudowawszyzawartośćdzieła,zaczął
jewydawaćod1606r.Pojegośmierciw1612r.firmęwydawnicząprzejęła
wdowaponimwrazzsynamiJodocusemIIiHenricusemorazzzięciemJo-
hannesemJanssoniusem,którzykontynuowalijegodzieło,publikujączróż-
nymiulepszeniamizapoczątkowanyprzezniegoatlas28.KolejnemapyPolski
wydawaneprzezoficynęHondius/Janssoniuswobrazieinteresującegonas
terenupowtarzałybezzmianprzedstawienieznanezPoloniaetSilesiaMerca-
tora.WymienićtunależyprzedewszystkimbardzopopularnąmapęNovaPo-
loniaedelineatio,opracowanąprzezJodocusaHondiusaIIokoło1620r.jako
mapaluźna,aw1630r.włączonądoAtlantisMaiorisAppendix[…]Hondiusa
iJanssoniusa29,orazwydanąprzeztegoostatniegookoło1650r.pt.Novissima
PoloniaeRegnidescriptio30.Wizerunektenprzejęlinastępnierównieżtwórcyin-
nychmaptegoterenu,którepowstawaływtymczasie,m.in.:opublikowana
w1626r.wLondynieprzezJohnaSpeedaA.NeweMapeofPoland[…],jako
mapaluźna,arokpóźniejdołączonadopierwszegoangielskiegoatlasuświata
28Zawartośćcałyczasrozszerzano,w1659r.byłotojużsześćtomów;wsumieAtlas
doczekałsięponad30wydań,takżewpomniejszonejwersjijakoAtlasMinorGerar-
diMercatoriaI.Hondioplurimisaeneistabulisauctusatqueilustratus,ImagoPoloniae,poz.
K87/4-5,s.165.
29Tamże,poz.K77/1,s.168;reprodukcjacyfrowazezbiorówBN:http://polona.pl/
item/3741534/0/(dostęp:31.01.2017).W1638r.opublikowanonowąpoprawionąre-
dakcjętejmapypt.PoloniaNovaetAc[c]uratadescriptio,opracowanąprzezHenricusa
Hondiusa;ImagoPoloniae,poz.K77/2,s.169.
30Tamże,poz.K81/1,s.176.
