Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
MartaPiber-Zbieranowska
rzekę,któramogłabybyćWisłą,wpływającądomorzamiędzyGdańskiem(Go-
danssc)iElblągiem(Albing).PrzedsygnaturąokreślonąjakoFoczimrzekawy-
pływazgęstegolasu,byćmożejesttoznanyzpóźniejszychmapLasHercyń-
ski,częśćbadaczyupatrujezaśwnimoznaczeniaKarpat,gdyżpojegodrugiej
stronieumieszczonoPragę.Identyfikacjawielumiastniebudziwątpliwości.
Opróczjużwspomnianychmamym.in.oznaczonydwukrotniePoznań(Po-
sna),Sieradz(Sira),Kołobrzeg(Colberg),Opole(Epoli)iLwów(CiutatdeLeo).
Innenazwyniesąjużtakjednoznaczne.AsnatozdaniemniektórychGniezno,
innizaśidentyfikująznimmiastoSanctaMaria;Garagonatobyćmożenad-
odrzańskieKrosno,alezdaniemniektórychbadaczyraczejGłogów.Dogru-
pynazwoniejednoznacznejidentyfikacjitrzebazaliczyćiFoczim.Łączeniego
zOświęcimiemmożestanowićjedyniejednązhipotez.
Większezastrzeżeniabudzi,proponowanaprzezczęśćbadaczy,identyfika-
cjaOświęcimiaznazwąAstumieszczonąnawłoskiejmappamundiwykonanej
przed1459r.przezFraMauro,kamedułęzklasztoruwMuranokołoWenecji,
zapewnedlakrólaPortugaliiAlfonsaV3.Mapaprzedstawiakrągziemskizza-
rysemtrzechkontynentów,szczelniewypełnionyobszernymikomentarzami
irysunkamigór,rzek,jezior,aprzedewszystkimrozmaitychbudowli.Nazwę
AstumieszczonotużnadokreśleniemC.Corcouiaoznaczającymbezwątpie-
niaKraków,przysygnaturzeprzedstawiającejduże,ufortyfikowanemiasto.
Dlategoteżnależyprzypuszczać,żenazwatanieoznaczałaosobnegopunktu
osadniczego,lecz,jaksugerujePieroFalchetta,jestadnotacjąodnoszącąsiędo
Krakowa.
Pierwsząmapą,naktórejpojawiasięOświęcimwbrzmieniunazwynie-
budzącymwątpliwości,jestmapadrógEuropyŚrodkowejautorstwaErharda
EtzlaubazNorymbergi,obejmującateżzachodniączęśćKorony.Istniejądwie
kolejneredakcjetejmapy,obietokolorowanedrzeworyty,zorientowanena
południe,comiałoułatwićkorzystanieznichzpomocąkompasusłonecznego.
Pierwszą,zatytułowanąDasistderRom-Wegvonmeylenzumeylenmitpunctenve-
rzeychnet[…]iwydanąokoło1492r.,Etzlaubprzygotowałprawdopodobniena
jubileuszowyrok1500,zmyśląopielgrzymachzdążającychdoRzymu4.Mapa
ta,opracowanawskaliokoło1:5300000,sięganawschodziedoliniiMal-
bork-Kraków-Budapeszt,napołudniuobejmujeNeapol,nazachodzieParyż,
anapółnocyJutlandię.W1501r.ukazałasięjejdrugaredakcjaozmienionym
tytule5iposzerzonymzasięgu,zwłaszczanazachodzie(doKatalonii).Skalę
powiększonodookoło1:4100000,uzupełnionoteżsiećdrógimiast,comoże
3ObecniemapajestprzechowywanawBiblioteceśw.MarkawWenecji.K.Zalewska-Lor-
kiewicz,Ilustrowane...,poz.XII,s.224;P
.Falchetta,FraMauro’sWorldMapwithaCommen-
taryandTranslationsoftheInscriptions,pres.byM.Zorzi,Turnhout2006.Wkomentarzu
domapobjaśnieniedonazwyAstmanr2612,s.658in.
4Reprodukcję
cyfrową
udostępnia
m.in.
Gallica:
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/
btv1b55004869m/f1.item(dostęp:10.04.2017).
5DasseindylantstrassendurchdasRomischreych[…].Reprodukcjęcyfrowąmapyudostęp-
niaTheHarvardMapCollection:http://ids.lib.harvard.edu/ids/view/2655377?buttons-
.y(dostęp:26.01.2017).
