Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
WilhelmzRubruk–
Opispodróży
orazHelmoldazBozowa(ChronicaSlavorum)
20natematSłowianczy
HenrykazLiwonii(ChroniconLivoniae)oŁotwie.Tetekstyzawierająteż
wedługMülleranajciekawszespostrzeżeniaetnograficzne,któreprześci-
gnęły,jeżeliidzieoszczegółowość,dopierorelacjezwiązanezwielkimi
odkryciamigeograficznymi
21.
Dlawizjipoganformułowanejprzezwymienionychautorówcharakte-
rystycznejestprzedewszystkimskupienieuwaginakwestiachreligijnych.
WszyscykronikarzecharakteryzująpanteonBogówpodającsłowiańskie
czygermańskieteonimybądźstosująctzw.interpretatioromana,tozna-
czyidentyfikującbóstwaprzezichfunkcjezpanteonemrzymskim.Poza
tymzwracanouwagęnaelementykultu,wszczególnościnaofiary,zwłasz-
czanaszczególnienagannejużwoczachautorówstarożytnych
22ofiary
20WKroniceHelmoldanauwagęzasługujązkoleidwafragmenty:rozdziały1i2przed-
stawiająceogólnącharakterystykęSłowian,zeszczególnymuwzględnieniemplemionPo-
morzan(s.7-11)orazrozdział52:OobrzędachSłowian(s.244-247).Wpierwszymfrag-
mencieHelmoldpodkreślaokrucieństwowszystkichplemion,zwłaszczawtraktowaniu
chrześcijan(dotyczyonorównieżPolanmimoichchrześcijaństwa).Słowiancharakteryzu-
jeteżsłabszaorganizacjapaństwowa,mimodośćwysokiegopoziomucywilizacyjnego(Hel-
molduznajeWinetę-miastoSłowianzanajwiększenaświecie).Całytenfragmentkończy
symptomatycznadlaretorykiichopisywaniauwagadotyczącaWinulów-toplemięsło-
wiańskichpiratów,wybitnieokrutne,pogańskieibuntownicze,aleprzedewszystkimuciąż-
liwedlahandlubałtyckiego-wielukapłanówicesarzystarałosięprzywieśćdouznania
imieniaBożegoiłaskiwiaryświętej.Widaćtu,żenawróceniejestrównoznacznezuzna-
niemładupolitycznegochristianitasizaprzestaniempirackiegoprocederu.Zkoleiwefrag-
menciedrugim,dotyczącymreligii,Słowianiesąprzedstawienijakobałwochwalcy,którzy
odprawiająrozmaitezabobonnepraktyki,wtymnajgorszązmożliwych-ofiaryzchrześci-
jankuczciswoichBogów.Helmoldpodajeteżteonimysłowiańskieorazpewneszczegóły
formobrzędowych.
21PozategorodzajukronikamiMüllerwspominajeszczeokronikachposzczególnych
narodów,takichjakHistoriaFrancorumGrzegorzazTours,HistoriaderegibusGothorum
IzydorazSewilliczyHistoriaLongobardorumPawłaDiakona,którezawierająznacznie
mniejdanychetnograficznych,skupiająsięraczejnawydarzeniachzwiązanychzwcho-
dzeniemworbitęchristianitasirolamiwniejodgrywanymi,apozatymsąprzepełnione
pochwałaminarodów,októrychtraktują.Jeszczegorzejpodwzględemetnograficznym
wyglądająkronikiuniwersalne,którymirządziprzeświadczenieocentralnymcharakterze
chrześcijaństwadlahistoriipowszechnej,coprzynosiwefekciezupełnybrakzaintereso-
wanianie-chrześcijanami(np.ChronicaOttonazFryzyngi).
22Fascynacjaliteratuąantycznąwprzedstawianiubarbarzyńcówprzyczyniłasięteżdo
odkryciaprzezHelmoldazBozowazaAdamemzBremyszlachetnychdzikichwśródPru-
sówiSamów,którzybezinteresowniepomagająrozbitkomiludziomobrabowanymprzez
piratów(KronikaSłowian,1,s.82).
