Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
WilhelmzRubruk–
Opispodróży
ojegoprawdziwościiwalorachmoralnych.Wobydwutychdziedzinach
chrześcijaństwojestdoskonalszeodświataantycznego,więctymbardziej
przewyższaświatbarbarzyńskibezsprzeczniepośledniejszyodkulturykla-
sycznej.Zarazemnarzędziemwyrażaniatożsamościprzezchrześcijanjest
religia,zatemprzeciwieństwotejtożsamościrównieżmusibyćujmowane
wkategoriachreligijnych,czyliwłaśniejakopogaństwo.Procestworzenia
sięnowejopozycjirozpoczynasięjużupoźnoantycznychpisarzychrze-
ścijańskich,którzywykorzystująklasycznątopikęprzedstawianiabarba-
rzyńcówdoopisupogan.Cechącharakterystycznąprzekształconegoobra-
zubarbarzyńcyjestpowiązanieprymitywizmukulturowegozwyznawa-
niembałwochwalstwa.
Tenkomplekspojęciowyznajdujewyrazmiędzyinnymiwrozważa-
niachLaktancjuszanatematofiarzludziskładanychprzezbarbarzyńców
i,cobudziwnimjeszczewiększeoburzenie,przezRzymian.Gdypoopi-
sieofiarzludziskładanychprzezCypryjczyków,TaurówiGallówmaon
przejśćdoofiarskładanychprzeznnaszych»,czylikulturalnychRzymian,
przedzielarelacjęnastępującąuwagą:
Barbarzyńcaminiemasięconadmierniedziwić,boichreligiazgadzasięz
ichobyczajami.Naszychzaś,którzyzawszeprzypisywalisobiechwałęła-
godnościiludzkości,czyżnieczyniąjeszczeokrutniejszymiteprzeklęte
świętokradztwa.Tychbowiemnależyraczejuważaćzawiększychzbrod-
niarzy,którym,choćszczycąsiępoloremstudiównadnaukamiwyzwolo-
nymi,niedostajeludzkości,niżtych,których,prostychinieuczonych,nie-
znajomośćdobrapopychadozłychuczynków
16.
ZjednejwięcstronyLaktacjuszwyraźniejestprzekonany-dziśpo-
wiedzielibyśmywduchuewolucjonistycznym-oparalelnościpoziomu
moralnegoirozwojukultury,alezdrugiejrozgrzeszapogan-barbarzyńców
zichczynówtymżeniskimpoziomemkulturowym,coczyniichrelatyw-
niemoralniejszymiodRzymian.OwieledalejniżLaktancjuszidziejeden
zpierwszychpoetówchrześcijańskich,Prudencjusz,któryporównujedy-
stansdzielącychrześcijanodbarbarzyńcówdoróżnicymiędzyzwierzęta-
miiludźmiwpowiązaniuzkulturowymutożsamieniemwielugrupbarba-
rzyńców,znanychmuzlektur
17.Wpodobnymduchuwypowiadasięteż
św.Ambrożyodmawiającbarbarzyńcomludzkiegouczucialitościwod-
16Laktancjusz,Divinaeinstitutiones,I,21(PL6,230A-231A).
17Prudencjusz,ContraSymmachum,II,814-815.
