Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Książkaodpowiadanakluczowedlazrozumieniazaangażowaniasłużbwy-
wiadowczychwpolitykęobcegopaństwapytania:
Jakkształtowałasiępolitykazagranicznatrzechświatowychmocarstw
WielkiejBrytanii,RosjiiStanówZjednoczonychwobecIranuprzed
1953rokiem?
Jakiebyłyuwarunkowaniazamachustanu,wtymjakibyłprzebiegirań-
sko-brytyjskiegosporuoropęnaftowąorazczyistniałozagrożenieko-
munizmemwIranie?
Ktobyłautoremprojektuprzewrotupolitycznegoijakieelementyza-
wierałplantajnejoperacji?
Jakwyglądałabrytyjsko-amerykańskawspółpracawzakresieprzygoto-
waniaprzewrotupolitycznego?
Jakibyłprzebiegwydarzeń,któreostateczniedoprowadziłydousunię-
ciaMohammadaMosaddeghazestanowiska?
Dlaczegopierwszapróbaobaleniairańskiegorząduniepowiodłasię
iwjakisposóbzagwarantowanosukceszamachowistanuz19sierpnia?
Jakieskutkiwywołałprzewrótpolityczny,zarównowwymiarzewe-
wnętrznym,dlasystemupolitycznegoIranu,jakizewnętrznym?
Głównąmetodąbadawczązastosowanąwniniejszejpracyjestanalizaikry-
tykaźródełorazpiśmiennictwaistotnegodlaobszarubadawczego.Ponadto
Autorkawykorzystujerównieżstudiumprzypadku,celemposzerzeniawiedzy
zzakresustudiównadwywiademjakosubdyscyplinynaukobezpieczeństwie.
Dokonujeopisuisyntezyinformacji,atakżebadaorazwyjaśniauwarunkowania
zamachustanu,jegoprzebieg,głównychaktorówiskutki.Wbadaniachkorzy-
stałaprzedewszystkimzeźródełiopracowańwjęzykuangielskim,aleopierała
siętakżenapracachwjęzykupolskimiperskim.
Istotneznaczeniemiałaanalizatrzechdokumentówźródłowychnatemat
zamachustanu,opracowanychprzezCIAistopniowoodtajnianychwostatnich
latach.Najwcześniejszeznich,zatytułowaneOverthrowofPremierMossadeq
ofIran,November1952–August1953,przygotowałw1954rokuDonaldWilber.
JesttonajbardziejszczegółowapracanatematplanowaniaiwdrażaniaOperacji
TPAJAX,aleposiadawady,doktórychnależymiędzyinnymisubiektywność
autora.Drugimamerykańskimźródłemjestdatowanenalata70.XXwiekuThe
BattleforIrannieznanegoautora.Natomiasttrzecieźródłostanowinapisana
w1998rokuprzezScottaKochahistoriazamachustanuzatytułowana„Zende-
bad,Shah!”TheCentralIntelligenceAgencyandtheFallofIranianPrimeMini-
sterMohammedMossadeq,August1953.Brytyjskiearchiwawywiadudotyczą-
ceprzewrotupolitycznegoz1953rokuniezostałyjeszczeodtajnione,zatem
8