Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.1.Procesyrozwojutożsamościosobistej
35
młodyczłowiekzaczynaaktywniebudowaćswojątożsamośćpoprzez
wybieranielubodrzucaniedotychczasowychidentyfikacji.Dokonuje
tegowświetlerozpoznawanychwsobiepotrzebizdolności,atakże
oczekiwańimożliwościoferowanychprzezotoczenie.ZdaniemErika
Eriksona(1968)wzajemnewpływymiędzyjednostkąajejspołecznym
ikulturowymkontekstemżyciastająsięistotnedlaformowaniaosobistej
tożsamości.Interakcjaczynnikówpodmiotowych(wtymsubiektywnego
doświadczaniaswoichcentralnychcharakterystyk)ikontekstowych(wtym
społecznegorozpoznawaniajednostkijakotakiej,anieinnej)prowadzido
specyficznegouzgodnienia,którejestpodstawąwykształceniapoczucia
byciasobąipoczuciaciągłościsiebie.Kontynuująctezałożenia,Saskia
KunneniHarkeBosma(2003)sugerują,żetożsamośćjestwynikiem
procesuintegracjiczynnikówpodmiotowychiśrodowiskowych,przy
czymintegrowanetreścibędąceelementamiosobistychispołecznych
identyfikacji,natomiaststylijakośćprocesuintegracjiwyznaczastruk-
turętożsamościiodnosisiędosubiektywnegodoświadczaniatreści
tożsamościowych.Tymsamymponownieujawniasięróżnicamiędzy
przedmiotowym(treściowym)apodmiotowym(doświadczeniowymiw
efekciestrukturalnym)aspektemtożsamości(por.Levine,2001).
WedługteoriirozwojupsychospołecznegoEriksona(1968,1997)for-
mowaniesiętożsamościprzypadagłównienaokresadolescencjiiodnosisię
doskutecznegovsniepomyślnegoprzebieguprocesuintegracjiczynników
podmiotowychiśrodowiskowych.Tobalansowaniemiędzyintegracjąajej
brakiemprzekładasięnakonfliktmiędzyosiągnięciemtożsamościajej
rozproszeniem,costanowinietylkocentralnezjawiskorozwojujednostki
naetapieadolescencji,aletakżema-wedługzałożeńEriksona-szcze-
gólneznaczeniedlaadaptacyjnegofunkcjonowaniajednostkiwciągu
całegożycia(por.Brzezińska,2007;Kroger,2002).Podobniesilnyakcent
naformowaniesiętożsamościwokresieadolescencjipadawklasycznej
teoriistatusówJamesaMarcii(1966,1980).Zgodniezesformułowaną
przedkilkudziesięciulatykoncepcjąwkształtowaniutożsamościosobistej
biorąudziałdwaniezależneodsiebieprocesy:poszukiwanie(exploration)
izaangażowanie(commitment).Procesposzukiwaniapoleganatestowaniu
zachowańiról,kwestionowaniuwyniesionychzdzieciństwawartości