Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
•/PrZedMOWadOWYdaNIaPOLskIeGO
nawiększośćtekstówpoświęconychtemuważnemuproblemowiwycho-
dziłaspodpiórasamychuczestnikówodbudowyalbostanowiłaujęcia
ogólnikowe,niepopartebadaniamiźródłowymi(piszęotymniecowięcej
weWstępie).Badaniaopartenamaterialeźródłowymprowadziłemniemal
wpojedynkę,adotegozdośćjednostronnejperspektywyhistorykasztu-
ki,czywnajlepszymraziehistorykakultury.Świadomośćtegoogranicze-
niawyraziłemweWstępiedoniemieckiegowydaniaksiążki,postulując
(asłowateznajdzieczytelniktakżewniniejszymwydaniu)odrębneroz-
prawypoświęconeodbudowieGdańska,napisanezcałkieminnychpunk-
tówwidzenia–zwłaszczakonserwacjizabytkówisocjologii.Ówpierwszy
postulatdoczekałsięrychłegospełnieniawpostacirzetelnejiopartejna
obfitymmaterialeźródłowymksiążkiMarcinaGawlickiego2.
JejpublikacjausytuowaładyskusjęnatematodbudowyGdańskanazu-
pełnienowychpozycjachisprawiła,żemojąksiążkęwjejkształciez
2010
rokumożnajużdziśuznaćzaswegorodzajuhistoriograficznyzabytek.
Stądwłaśniedecyzja,bywniniejszejedycjiniewprowadzaćjużzasadni-
czychzmian,atrudbądźprzyjemnośćporównywaniaobuujęćpozostawić
wnikliwemuczytelnikowi.
DrugizwyrażonychweWstępiepostulatów(awięcujęciesocjologiczne
problemuodbudowy)dotądniezostałspełniony,choćsocjologiczneza-
cięcieodnaleźćmożnawksiążcePiotraPerkowskiego,poświęconejżyciu
codziennemuwGdańskupo
1945
roku
3
.Jejzakrestematycznyjestjednak
natylerozległy,żesamaodbudowahistorycznegocentrumGdańskazaj-
mujewniejmiejscemarginesowe.
OpróczwymienionychksiążekGawlickiegoiPerkowskiegozpublikacji
ostatnichlatpodejmującychwjakimśzakresieproblematykęodbudowy
Gdańskanależywskazaćjeszczeprzynajmniejdwie:książkęPiotraMa-
jewskiegonatematarchitekturyzabytkowejwPolscewokresiebezpo-
średniopowojennym4orazmonumentalnąpracęPeteraOliveraLoewa
poświęconąkulturzehistorycznejnowoczesnegoGdańska
5
.Naosobną
2
M.Gawlicki,ZabytkowaarchitekturaGdańska…,op.cit.Mniejudanąpróbęopraco-
waniapodobnejproblematykipodjąłJakubSzczepańskiwksiążceOdbudowakościołów
GdańskapoIIwojnieświatowej,Gdańsk2009.
3
P
.Perkowski,Gdańsk-miastoodnowa.Kształtowaniespołeczeństwaiwarunkibytowe
wlatach1945-1970,Gdańsk2013.
4
P
.Majewski.Ideologiaikonserwacja.ArchitekturazabytkowawPolscewczasachsocre-
alizmu,Warszawa2009.Autor,wbrewtytułowi,ośrodkiinneniżWarszawatraktuje
marginesowo.DotyczytorównieżGdańska,któregoodbudowaomówionajesttu
wznacznejmierzezdrugiejrękiibezuwzględnienianowszejliteratury.Zaletątych
krótkichrozważańnatematodbudowyGdańskajestjednakniewątpliwiesięgnięcie
poniewykorzystanedotądwliteraturzearchiwaliawarszawskie,zob.Ideologiaikon-
serwacja…,s.233.Archiwaliówtychniemogłemniestetyuwzględnićwewłasnym
opracowaniu,ponieważpracaMajewskiegoukazałasięjużpozłożeniuniemieckiej
wersjimojejksiążkidodruku.
5
P
.O.Loew,Gdańskijegoprzeszłość.KulturahistorycznamiastaodkońcaXVIIIwieku
dodzisiaj,Gdańsk2012.JesttorozszerzonawersjaksiążkiDanzigundseineVergan-
genheit1793-1997.DieGeschichtskultureinerStadtzwischenDeutschlandundPolen,
Osnabrück2003.PośródtrafnychspostrzeżeńnatematodbudowyGdańska,autornie
uniknąłjednakpewnejniefortunnejomyłki,twierdząc,żepróbowanoDuwydatniaćpol-
skośćmiasta,malującnanowych-starychfasadachkamienic,przedewszystkimnaulicy
DługiejinaDługimTargu,scenyzwjazdówpolskichkrólówalboportretywładców”,
Gdańskijegoprzeszłość…,s.324.Doprawdytrudnowskazaćjakąkolwiekfasadęozdo-
bionąpowojnietegorodzajumotywami.
