Od Palemona do Giedymina. Wczesnonowożytne wyobrażenia o początkach Litwy. Część l: W kręgu latopisów litewskich

Jan Jurkiewicz

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-232-2490-7

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Rok wydania:

2013

Liczba stron:

325

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Jurkiewicz, Jan. Od Palemona do Giedymina. Wczesnonowożytne wyobrażenia o początkach Litwy. Część l: W kręgu latopisów litewskich. Red. . Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2013, 325 s. ISBN 978-83-232-2490-7

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Jurkiewicz, J.

T1 Od Palemona do Giedymina. Wczesnonowożytne wyobrażenia o początkach Litwy. Część l: W kręgu latopisów litewskich

PB Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

PP Poznań

YR 2013

SN 978-83-232-2490-7

Bibliografia BibTex:

@Book{ 109517, author = "Jurkiewicz, Jan", editor = "", title = "Od Palemona do Giedymina. Wczesnonowożytne wyobrażenia o początkach Litwy. Część l: W kręgu latopisów litewskich", publisher = "Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza", year = "2013", address = "Poznań", isbn = "978-83-232-2490-7" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Jurkiewicz, Jan

ED -

TI - Od Palemona do Giedymina. Wczesnonowożytne wyobrażenia o początkach Litwy. Część l: W kręgu latopisów litewskich

PB - Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

CY - Poznań

PY - 2013

SN - 978-83-232-2490-7

ER -

Netografia (standard APA):

Jurkiewicz, Jan. Od Palemona do Giedymina. Wczesnonowożytne wyobrażenia o początkach Litwy. Część l: W kręgu latopisów litewskich [baza danych online] Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2013 [dostęp: 07 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/od-palemona-do-giedymina-wczesnonowozytne-wyobrazenia-o-poczatkach-jan-jurkiewicz-109517.

Litwa, naród, historiografia, literatura, legendy, mity

Monografia podejmuje tematykę z dziedziny świadomości historycznej w czasach wczesnonowożytnych. Zasadnicze jej wywody ukierunkowane są na przedstawienie powstawania (od schyłku średniowiecza) i ewolucji wyobrażeń o najdawniejszej przeszłości naro...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-232-2490-7

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Rok wydania:

2013

Liczba stron:

325

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp10
Rozdział I. W poszukiwanie starożytnych protoplastów28
1. Rzymskie początki Litwy w wersji Długosza28
2. Celtowie i Bosporanie – alternatywa dla przodków z Italii39
3. Rzymskie pradzieje Litwinów w koncepcji latopisów litewskich48
Rozdział II. Czas powstania i tendencje polityczne legendy o rzymskim pochodzeniu Litwinów w świetle historiografii67
1. Czas powstania legendy67
2. Tendencje polityczne legendy84
Rozdział III. Bohaterowie legendy o rzymskim pochodzeniu Litwinów91
1. Palemon91
2. Kolumny97
3. Centaury102
4. Róże i Ursyny107
Rozdział IV. Legendarne dynastie. Budowa państwa114
A. Dynastia Palemonidów114
1. Pierwsze pokolenia Palemonidów116
Bork, Kunas i Spera116
Kiernus i jego lud – Litustuba117
Pojata119
Gimbut122
Montwił123
Niemnos i Skirmunt124
Mingajło127
2. Książęta nowogródzcy – potomkowie Mingajły128
3. Palemonidzi połoccy132
Ginwił-Borys132
Następcy Ginwiła135
B. Dynastia Centaurów (Dowsprunkowiczów)142
1. Girus-Żywinbud, Kukowojt, Utenus142
2. Szwentoróg – władca i kapłan147
3. Od Skirmunta (Girmunta) do Romana151
4. Synowie Romana156
5. Zmiana dynastii161
C. Zapomniany król164
Rozdział V. Historyczny krajobraz172
A. Morze Niemnowe i zagadka ujść Niemna172
1. Morze Niemnowe173
2. Dwanaście ujść Niemna do Morza Małego177
B. Rdzenne ziemie litewskie179
1. Żmudź179
2. Zawilie187
3. Żośle192
C. Księstwo Nowogródzkie193
1. Księstwo Nowogródzkie między Litwą a Rusią193
2. Pogranicza księstwa nowogródzkiego198
D. Dalsze ziemie ruskie200
1. Świątynie Połocka200
2. Zdobycze Palemonidów na Rusi203
E. Siedziby rodowe205
F. Miasto żelaznego wilka212
Rozdział VI. Obraz państwa w legendzie226
Rozdział VII. Moskiewska legenda genealogiczna o pochodzeniu książąt litewskich239
1. Wczesne wersje legendy239
2. Przemiana Giedymina z „raba” w księcia z rodu Rurykowiczów248
3. Moskiewskie genealogie książąt litewskich a legenda o Palemonie252
4. Wokół genezy i wędrówek „czarnej legendy” Giedymina256
Zakończenie267
Bibliografia273
Wykaz skrótów297
Indeks osób, postaci biblijnych, mitologicznych, baśniowych i legendarnych299
From Palemon to Gediminas. Early Modern Imageries of the Origins of Lithuania. Part I: In the circle of Lithuanian chronicles (Summary)318

mieniaSasinówznazwąSasów

14.Motywmigracjidrogąwodnąbyłwlegen-

dachetnogenetycznychdośćpospolity,godnyjestjednakwtymwypadkupod-

kreślenia,zuwaginajegoistotnemiejscewopowieściachopochodzeniuPru-

sówiLitwinów,określonewjakiejśmierzeprzezfaktnadmorskiegopołożenia

ichkrajów

15.KadłubekopochodzeniuPrusówniewspomina,nazywaichGeta-

mi,ajakojedenzpruskichszczepówprzedstawiaPołekszan(Pollexiani)

16.

WiadomościoLitwiewźródłachpolskichpojawiająsięodXIIIw.izcza-

semstająsięcorazliczniejszeidokładniejsze,poniekądwmiarętego,jakrela-

cjezniąnabierałydlaPolskiwiększegoznaczenia

17.Wsumiejednak,pomimo

żeLitwawyrosławXIVw.nawschodnioeuropejskąpotęgę,ówczesnahistorio-

grafiapolskaniepoświęcałajejdużejuwagi

18.Zmianawtejsytuacjinastąpiła

wXVw.,awarunkidlaniejstworzyłhistorycznyprzełom,jakistanowiłaunia

polsko-litewska.Całykomplekswydarzeńiprocesówwynikającychztego

związkutworzyłwPolscepodatnygruntdlawzrostuzainteresowanialitewskim

partnerem.Najwidoczniejwiadomościdawniejszychkronikniemogłyjużza-

spokoićpotrzebybliższegopoznaniaprzeszłościLitwy,dodatkowopobudzanej

przezdocierającedoPolskiwpływywłoskiegohumanizmu,przyjmującesię

zwłaszczawKrakowiezjegosilnymśrodowiskiemintelektualnym.

Zainteresowaniestworzeniemobrazuswych„narodowychdziejów”rozwi-

jałosięwkręgulitewskichmożnych,czyjednakśrodowiskotozainspiro-

wałowjakiejśmierzeXV-wiecznekoncepcjestarożytnychpoczątkówLitwy,

pozostajekwestiądomysłów.Zadanie„gruntownego”objaśnieniapochodze-

niaLitwinówjakopierwszypodjąłwswychRocznikach(Annales)JanDłu-

gosz,jedenz„najświetniejszychdziejopisóweuropejskichpóźnegoŚredniowie-

___

____

___

_____

JednazjejwersjizpoczątkuXVw.czyniSasówprzodkamiŻmudzinów,zob.R.Petrauskas,

Socialiniaiiristografiniai,SLL17(2004),s.273.

14J.Powierski,Prusowie,Mazowsze,t.II,1,s.9–20.OziemiSasinówzob.H.Łowmiański,

Studianadpoczątkamispołeczeństwaipaństwalitewskiego,t.I,Wilno1931,49–51iin.Por.

Ł.Okulicz-Kozaryn,ŻyciecodziennePrusówiJaćwięgówwwiekachśrednich(IX–XIIIw.),War-

szawa1983,s.36–37,48–49.

15JednakziemiaSasinów,którejzresztąGallniewymienia,niegraniczyłazBałtykiem;leża-

łaonawpołudniowejczęściPrus.

16Wistociebyłotoplemię(„Pollexiani”)jaćwieskie,zob.J.Nalepa,Polekszanie(Pollexiani)

–plemięjaćwieskieupółnocno-wschodnichgranicPolski,RocznikBiałostocki7(1967),s.7–33.

17PierwszewzmiankirocznikarskiemogąsięgaćXIIw.,zob.G.Błaszczyk,Dzieje,I,s.21.

18KronikaWielkopolskaznaMendoga(Mendolfa),aleczynigokrólemPrusów,zob.Kronika

Wielkopolska,przekł.K.Abgarowicz,wstępikomentarzeB.Kürbis,Kraków2010,s.188–189.

StosunkowosporowiadomościoLitwie(zwłaszczaostosunkachpolsko-litewskich)przynosi

KronikaJankazCzarnkowa,zob.JoannisdeCzarnkowChroniconPolonorum.JanazCzarnkowa

KronikaPolska1333–1384,oprac.J.Szlachtowski,MPH,t.II,Lwów1872,s.599–756;Kronika

JanazCzarnkowa,tłum.J.Żerbiłło,oprac.tekstuiprzypisówM.D.Kowalski,Kraków2001.

Brak wyników

Od Palemona do Giedymina. Wczesnonowożytne wyobrażenia o początkach Litwy. Część l: W kręgu latopisów litewskich

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra