Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Obrazsiebie.Projekcjatwórczawwytworachplastycznychdzieci...
Jakojedenzpierwszychużyłponowniepojęcia„ja”
,wlatachtrzydziestych
XXwieku,AlfredAdler.Pisałonwwielupracach,np.wSensieżycia,Wiedzy
ożyciu,że„(...)postępowanieczłowiekawynikazjegomniemaniaczypoglą-
du,jakimaosamymsobieioświecie”60.
Wśródreprezentantóworientacjihumanistycznej,interesującychsięprob-
lematyką„ja”
,wymienićmożnaArthuraSnyggaiDonaldaCombsa,dlaktó-
rych„(...)obrazsiebiejestwytworempercepcjiczysamopercepcjiwłasnego
organizmupodczasdziałaniananiegoróżnychbodźców,począwszyodokresu
życiapłodowego(...)”61.
NiebezznaczeniateżpoglądyG.Allporta.Wswojejksiążcezroku1937
poświęciłpojęciu„ja”całyrozdział.ZbigniewZaborowskipodaje,wlatach
czterdziestychwspomnianyautorwyodrębniłosiemznaczeńtegoterminu:
1)„ja”jakopoznający(chodzioprocesiefektydoświadczeńjednostki),
2)„ja”jakoobiektwiedzy(chodzituojazyczne),
3)„ja”jakoprymitywnyegocentryzm(odpowiadapojęciuJamesaposzu-
kiwaniejamaterialnego),
4)„ja”jakoskłonnośćdodominacji(odpowiadapojęciuJamesaspołecz-
negoja),
5)„ja”jakopasywnaorganizacjawewnętrznychprocesów(odpowiadapo-
jęciuegoFreuda),
6)„ja”jakodążącedocelu(odpowiadapsychodynamicznymstrukturom
wpsychoanalizie),
7)„ja”jakosystembehawioralny(odpowiadatrzonowiosobowościwpra-
cachLewina),
8)„ja”jakosubiektywnaorganizacjatreścikulturowych(chodziosystem
społecznychwartości)62.
Z.Zaborowski,piszącokoncepcjiAllporta,zaznaczarównież,żeautorten
wspomina„(...)kategorięja-zaangażowanego(egoinvolment),określająctym
pojęciemzaangażowanieosobistepodwzględempoznawczym,emocjonal-
nym,społecznym”63.MimożeG.Allportniepotwierdziłprzezbadaniaempi-
ryczneswojejkoncepcji,tojednakproblemyzwiązanez„ja”odżyłyizaczęły
inspirowaćinnychuczonych.Przedewszystkimwartowspomniećfenomeno-
logicznąteorięprzedstawionąprzezCarlaRogersa.Autorteninteresowałsię
m.in.zachowaniemludzi.Chciałlepiejichpoznaćpoprzezdotarciedotego,
wjakisposóbspostrzegająonisiebieiświatzewnętrzny.Zakładałprzytym,
odbiórrzeczywistościjestzindywidualizowany,awszystkie(indywidualne)
60Cyt.za:S.Siek,Rozwójpotrzebpsychicznych,mechanizmówobronnychiobrazusiebie,
Warszawa1984,s.210.
61S.Siek,Rozwójpotrzeb...,s.216.
62Z.Zaborowski,Współczesneproblemy...,s.133,134.
63Tamże,s.134.