Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Obrazsiebie.Projekcjatwórczawwytworachplastycznychdzieci...
trzebitd.”46.Obejmujeono,nieliczącemocjizwiązanychzpoczuciemwłasnej
wartości,„(...)trzyskładniki:„jamaterialne”
,np.ciało,dobra,„jaduchowe”
,
np.cechypsychiczne,takiejaksumienie,„jaspołeczne”
,np.obrazjednostki
woczachrodziców”47.
„Jamaterialne”złożonejestztakichelementów,jak(wyobrażeniaowłas-
nymwyglądzie)ciało,ubranie,najbliższarodzina,dom,wszystko,coposiada-
my-słowemwszystko,cojednostkauświadamiasobie„(...)jakoodnoszące
siędoniejiokreślającebądźjejwłaściwościfizyczneirzeczyprzynależącedo
niej(...)”48.
„Jaspołeczne”zawierawyobrażeniaczłowiekaoswojejpozycjispołecznej,
oopiniachinnychonimiopełnionychrolach49.
Trzeciezwymienionychwyżej„ja”-„jaduchowe”
,towujęciuW
.Jamesa
...wewnętrzne,czysubiektywneistnienieczłowieka(man)sinnerorsubjectivebeing),
jegopsychicznewładze,czydyspozycje,ujętekonkretnie,empirycznie;niejesttosama
zasadaosobowejJedności,czy„czyste”Ego50.
Możnawięcpotraktować„jaduchowe”jakoosobistewłaściwościpsy-
chicznelubwyobrażeniaowłasnychzdolnościach51.Przyczym,nacozwraca
uwagęWitoldTuropolski,Jamesowi„Chodzituopsychikęnasząjakocałość,
alewszczególnościotejejmomenty,któreuważamyzanajbardziejnasze”52.
„Jaempiryczne”możnauznaćzaodpowiednikobrazuwłasnejosoby,gdyż
jestonownajszerszymrozumieniu„(...)wszystkimtym,coczłowiekmoże
określićjakoswoje;wszystkoto,coczłowiekjestskłonnynazwaćpojęciem
»ja«”53.
Drugaformajaźnitopoznające„ja”(theknowlingself,theI).Jestonoświa-
domym,aktywnympodmiotem,wewnętrznymświadkiemwydarzeńiodpo-
wiadajaźnipodmiotowej,któramożedokonywaćobserwacjiiintrospekcjijaź-
niprzedmiotowej54.Poznające„ja”byłoprzezW
.Jamesautożsamiane„z»ja«
określanymprzezodniesieniecałościdoświadczeńdoselfu(...)”55.Wartodo-
dać,iżwyodrębnienietheIitheMestałosięprzedmiotemlicznychdyskusji
wśródprzedstawicieliróżnychkoncepcjipsychologicznych.
46A.S.Reber,Słownikpsychologii,Warszawa2002,s.286.
47Z.Zaborowski,Współczesneproblemypsychologiispołecznejipsychologiiosobowości,War-
szawa1994,s.133.
48Z.Uchnast,Kukoncepcjiselfuwpsychologiizdarzeńżyciowych[w:]Wybranezagadnienia
zpsychologiiosobowości,red.P
.Oleś,Lublin1997,s.272.
49Por.W
.James,Psychology,NewYork1962,s.190.Za:J.Bielecki,Wybranezagadnienia
psychologii,Warszawa1986,s.54.
50Cyt.za:W
.Turopolski,Koncepcja„Ja”...,s.34.
51Por.Z.Uchnast,Kukoncepcji...,s.272.
52W
53Tamże,s.33.
54Por.A.S.Reber,Słownik...,s.286.
55Z.Uchnast,Kukoncepcji...,s.272.
.Turopolski,Koncepcja„Ja”...,s.35.
