Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.NATURAIRODZAJEWDZIĘCZNOŚCI–
ZARYSTEMATU
Wdzięczność(łac.gratia–podziękowanie,przychylność,sprzyjanie,łaska)
trudnoująćwprostejikrótkiejdefinicji.Filozofowie,psychologowie,przedsta-
wicielenaukprzyrodniczychopisująwdzięcznośćnawielesposobów–dotyczy
tozarównodefinicji,jakiinnychważnychkwestiizwiązanychztymzjawiskiem.
Wdzięczność,wswejpodstawowejpostaci,zaliczanajestdosferyuczuć.
Uczuciabywająniekiedyutożsamianezemocjami.Sątojednakodmiennekate-
gorie.Emocje(np.strach,radość,gniew)dotycząbowiemstanówpierwotnych,
umożliwiająocenędanegozjawiskajakozagrożenialubprzyjemności,przysto-
sowująnasdoświata,odgrywająważnąrolęwwalceoprzetrwanie.Uczucia
(np.miłość,nienawiść,wdzięczność)sąstanamibardziejzłożonyminiżemocje,
związanymiznaszymżyciemwśródinnychludzi,wśrodowiskuszerokorozu-
mianejkultury.Bardziejpierwotny,zakorzenionywnaturzeczłowiekacharakter
emocjiwidocznyjestrównieżwtym,żesąonepodobnieodczuwaneiukazy-
wanepozawerbalnie(np.mimicznie)wróżnychkrajachikulturach,podczasgdy
uczuciapodlegajądużowiększemuzróżnicowaniuwinnychwarunkachżycia.
Uczuciamożnapodzielićnatrzygrupy:uczuciamoralne,uczuciaintelektualne
iuczuciaestetyczne.Tepierwszepowstająwstosunkudowłasnegolubcudzego
zachowaniaimająbezpośrednizwiązekznormamimoralnymi,któresąprzyjęte
wdanymspołeczeństwie.Uczuciaantypatiiisympatii,przychylnościiszacunku,
pogardyiwyobcowania,atakżeprzyjaźni,solidarności,miłościinienawiści
dochodządogłosuwzależnościodtego,wjakimstopniudanedziałanieodpo-
wiadawewnętrznymzasadomczłowieka.Dotejkategoriizaliczanejestrównież
uczuciewdzięczności.
Uczuciaintelektualnezwiązanesązbadaniemiodkrywaniemświataprzez
człowieka.Najgłębszasatysfakcja,natchnienie,radośćodkryciatogłębokie
iintensywneprzeżycia,którychźródłemsązdolnościpoznawczeczłowieka,
aktywnośćludzkiegointelektu.
Uczuciaestetyczneodzwierciedlająstosunekczłowiekadoprzedmiotów,
procesówisytuacji,którecechujepięknolubbrzydota.Uczuciatedotycząnie
