Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.Belzyt,Niepełnosprawność–Edukacja–Dorosłość,Kraków2012
ISBN:978-83-7587-984-1,©byJoannaBelzyt,2012;©byOficynaWydawnicza„Impuls”2012
12
1.Niepełnosprawnośćjakokryzysżyciowy
tyflologiizwracauwagęnanastępstwapsychologicznewynikającezniepełnospraw-
nościwzroku.Jednymznichjestzaburzonepoczuciewłasnejwartości,którepo-
wodujepostrzeganiezdarzeńprzezjednostkęzewzględunato,czypodnoszączy
zaniżająjejpoczuciewłasnejwartości.
Psychologowiepoświęcająwielemiejscatzw.kruchejkoncepcjisiebie.Wspo-
łeczeństwachpanujepowszechnieprzekonanie,żeobrazsiebieosóbniepełnospraw-
nychwzrokowojestgorszyniżuosóbwidzącychwnastępstwiebrakuspołecznej
akceptacji(za:Sękowska,1991).Koncepcjasiebie(self-concept)jestpojmowanajako
poziomtroskiosiebieistosunekdosiebieprezentowanewpostawachlubprze-
konaniach.Niewgłębiającsięwszczegółowedefinicje,najkrócejmożnawyrazić
poczuciewłasnejwartościiakceptacjisiebiewstwierdzeniach:„lubięsiebietakim,
jakimjestem”oraz„jestemkimśwartościowym”.Trudnośćpolegajedynienatym,
żeakceptacjasiebie,atakżewłasnejniepełnosprawności„zderzasię”wsytuacjach
życiacodziennegozakceptacjązestronyinnychludzilub–cogorsza–zjejbra-
kiem.Akceptacjajestbowiemwynikieminterakcjimiędzypostrzeganiemsiebie
apostrzeganiemjednostkiprzezotoczenie.Dobra„koncepcjasiebie”ujawniasięjuż
odnajmłodszychlatżyciadziecka,kiedywyrażaonowięcejnadzieiniżlęków,ma
więcejoczekiwań,ujawniawięcejzaufanianiżnieufności,kiedyjestonobardziej
zintegrowaneiszczere.Odpostawyrodziców,odpowiedniejopiekiitroskizależy,
czydzieckoniepełnosprawnewzrokowo,awprzyszłościdorosły,będziesamodziel-
ne,czybędziemiałowłaściwą,tj.realną,samoocenęiczybędziewwystarczającym
stopniuuspołecznione,anietylkoskoncentrowanenasobie.Właściwapostawa
rodzicówwstosunkudodzieckaprzejawiasięwpełnejakceptacjidzieckaijegonie-
pełnosprawności,wstawianiumuwłaściwychwymagań(niezawysokichanizbyt
niskich)orazwpozostawieniumuodpowiedniegomarginesuwolności(zuwzględ-
nieniemograniczeńwynikającychzniepełnosprawności).Potrzebypsychologiczne
dziecizniepełnosprawnościąwzrokusątakiesamejakudzieciwidzących.Nale-
żądonichnastępującepotrzeby:bezpieczeństwaimiłości,rozwoju,uczeniasię,
radości,zabawy,uspołecznienia,alezewzględunaichsilnenatężenietrudniejje
zaspokoić(Sękowska,1998).
Pierwszoplanowąrolęwukształtowaniuwysokiegopoczuciawłasnejwartości
(self-esteem)pełniakceptacjaswojejniepełnosprawności.Uświadomieniesobieogra-
niczeńwynikającychztegofaktu–beznadmiernegosmutkuczyrozpaczy–jest
taksamoważnejakskoncentrowaniesięnamocnychstronachwłasnejosobowości,
namożliwościachosiągnięciasukcesów(choćoczywiściewograniczonymzakresie
iniewewszystkichdziedzinach),beziluzorycznychzłudzeńcodozdecydowanej
czy„cudownej”poprawystanuswojegowzroku.Akceptacjastratyiuznaniebraku
wzrokujakoczegośnieodwracalnegojestpoważnymproblememdlawieluosób
tracącychwzrok(Ossowski,1998;Witkowski,1989).Właściwystosunekdosiebie
idowłasnejniepełnosprawnościumożliwiarealnąocenęswoichmożliwości,atak-
żepozwalaodzyskaćniezbędnyszacunekdosamegosiebie,jeślizostałonutracony
(Witkowski,1994;Palak,1988).
