Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.Belzyt,Niepełnosprawność–Edukacja–Dorosłość,Kraków2012
ISBN:978-83-7587-984-1,©byJoannaBelzyt,2012;©byOficynaWydawnicza„Impuls”2012
14
1.Niepełnosprawnośćjakokryzysżyciowy
czasu.Mimodoświadczaniatakwieluograniczeńipoczuciarozgoryczeniaoraz
frustracjibadaniawskazują,żetrudnościniesąprzezteosobytraktowanejako
klęska,alejakowyzwanie(Witkowski,1993,s.61–62)1.
Wodniesieniudoosóbsłabowidzącychwynikiuzyskanewbadaniutestem
HPIwskazująichsilnąpotrzebębycia„jednymzwielu”,awięcpotrzebęakceptacji
iautonomiiorazpragnienieukrywaniawłasnychbrakówiograniczeńpercepcji
wzrokowej.Młodzieżniedowidząca–bardziejniżniewidoma–mazachwiane
poczuciebezpieczeństwa,poczuciekrzywdyiniezrozumienia,czasempoczucie
odrzuceniaprzezrodzinęirówieśników,wykazujewiększąskłonnośćdodepre-
sji,większepoczucierozczarowaniaibeznadziejnościorazsilniejsząchęćucieczki
przed„wrogimiobcym”światem.Ponadtoosobysłabowidzącestarająsięukryć
swojąwadęwzrokuiczęstopodejmujązadaniazbyttrudnewstosunkudowłas-
nychmożliwości,atymsamymnarażająsięnaniepowodzenia.Przeciążającwzrok,
powodująjegosilneprzemęczenie,aczasemipogorszeniejegostanu.Możetobyć
wyrazbrakuakceptacjiwłasnejniepełnosprawności,którausłabowidzącychjest
silniejszaniżuniewidomych.Dlategowprocesierehabilitacjiiedukacjinależypa-
miętać,żeto
[...]właściwystosunekdosiebieiwłasnejniepełnosprawnościjestpodstawądore-
alnejocenywłasnychmożliwości,koniecznejdoniezbędnegoszacunkudlasiebie
(Witkowski,1993a,s.67–68).
Wrazzwoląwalkiipotrzebąrozwojusątoniezbędneczynnikibudowaniaprawid-
łowej,silnejosobowościiosiąganiasukcesówosobistychizawodowych.
Rozwójdzieckaniewidomegoprzebiegawsytuacjachstresowych,zwanych
czynnikamitraumatyzującymi.Wiek,wktórymutraciłoonowzrok,równieżnie
jestobojętnydlajegorozwoju.Imdłużejdzieckowidziało,tympomyślniejszajest
jegosytuacjarozwojowaiprzystosowawcza,ponieważoperujeonodoświadcze-
niem,któregromadziłoprzedutratąwzroku.Bardzoistotnymiczynnikamirozwo-
judzieckaniewidomegosą:prawidłowefunkcjonowaniepozostałychanalizatorów
orazpełnasprawnośćintelektualna,umożliwiającatworzeniekompensacyjnych
układówstrukturalnych,atakżelogicznemyślenieirozwójmowy.Ważnesąteż
warunkipanującewśrodowiskurodzinnymispołecznymdziecka.Badaczetwier-
dzą,żepostawarodzicówwobecdzieckaniewidomegodecydujeojegopostawie
wobecsiebiesamego,swegoograniczeniaiinnychludzi.Dzieckoakceptowane
wrodzinieakceptujesiebie,afirmujeswojeżycieiświat,wktórymżyje,orazpotrafi
sięintegrowaćzespołeczeństwem.
Ważnejestwytwarzaniewokółdzieciatmosferysprzyjającejrozwojowioraz
prawidłowemuprzystosowaniuemocjonalnemuispołecznemu,osłabienienega-
tywnych,deprecjonującychpostawwobecniewidomych,atakżewczesnestwo-
1BadaniaprzeprowadzonenapodstawieInwentarzaproblemówosóbniepełnosprawnych(HPI,
HandicapProblemsInventory)opracowanegoprzezT.Witkowskiego(1991).
