Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wstęp
Wprocesiedefiniowaniakulturynarodowejkluczowąrolęodgrywałyelity
znajwiększymkapitałemkulturowym,zaśdlajejreprodukowanianajistotniejsze
okazywałosiętworzenieinstytucjii/lubprzejmowanietychistniejącychpoto,
byprzestawićjenaosiągnięciecelu,czylipodtrzymywaniewyobrażonejwspól-
notynarodowej.Innymzadanieminstytucjistałosięnietylkougruntowanie,
lecztakżerozpowszechnianiekulturynarodowej,ucieleśnianejprzezartefakty,
praktykiiaktywnościwróżnychdziedzinachżyciaspołecznego.Nacjonalizmy
dążyłyzkoleidoautonomiibądźsamodzielnościpolitycznej,ponieważdzięki
temuzyskiwałymożliwośćeliminowaniakonkurencyjnychnarracjitożsamościo-
wych.Tymczasemwsparciepaństwa(finansowe,organizacyjneipropagandowe)
znaczniewzmacniałoskutecznośćoddziaływaniaprojektukulturynarodowej,
którastanowipodporęlegitymizującądziałaniaelitposługującychsięnarracją
narodocentryczną.Państwojestzatemważnymczynnikiemdefiniowaniakultu-
ryokreślonejprzezjakąśetykietęidziękitemunzlokalizowanej”
,wyodrębnionej
zHannerzowskiejekumeny.Bezsporniewszyscyludzienmająkultury”
,alepozo-
stajekwestiąotwartąnazywanietychżeprzywykorzystaniuetykietetnonarodo-
wychczyterytorialnych.Problemyorazdużyudziałinterpretacjiczywprost
arbitralnościwdefiniowaniukulturyilustrujeprzypadekchorwacki.Wnadal
aktualnejiinteresującejpoznawczo,mimoupływuniemalstulecia,próbieokreś-
leniaelementówkulturychorwackiejwposzukiwaniujejautentycznościetnolog
MilovanGavazziopisałposzczególnewarstwywpływającenajejrozwój:staro-
słowiańską,śródziemnomorską,bałkańską,panońskąitd.Stosującmetodęgene-
tyczną,autorstarałsięwykazaćpochodzeniedanychzwyczajówczytypówarte-
faktów.Choćwiększośćznichwywodziłasięzodmiennych,niesłowiańskich
kręgówkulturowych,zostałyprzyswojoneprzezużytkownikówkulturychorwac-
kiej:nChorwaccywieśniacyuznająjeiodczuwajązaswoje,mimożezpocho-
dzenianiesąwrzeczywistościspecyficzniechorwackie”13.ZdaniemGavazziego
onchorwackości”tegosplotudecydujeprzedewszystkimświadomośćChorwa-
tówoprzynależeniudotejsamejcałości.Trzydekadywcześniejinnychorwacki
badacz,AntunRadić,wyróżniłzkoleidwiekulturywłoniespołeczeństwachor-
wackiego:kulturęelit(kulturagospode)ikulturęludu(kulturanaroda)jako
opozycyjnesferypraktyk,wierzeńirelacji.Zasadapodziałumatuwyraźnie
klasowycharakter,zaśsamRadićzaceldziałańelitprzyjąłzbliżenieobuidotar-
ciedojednościnapodstawietego,costanowioautentycznościkulturychorwac-
kiej.Jegozdaniemkulturaelitmiaławymiarkosmopolitycznyiformowałasię
13MilovanGavazzi,KulturnaanalizaetnografjeHrvata,nNarodnastarina”
,7,16(1928),135.
Nawstępiepowyższegostudium(115)padasformułowanieoprymacieświadomościwdelimito-
waniukulturynarodowej.Wszystkieprzywołanewmojejksiążcecytatyobcojęzyczne,oilenieza-
znaczonoinaczej,wprzekładzieautora.
