Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
TomaszMojsik
Abydokładniejzbadaćtęmniejradosnąstronęmitu,przyjrzymysiępewnej
grupieopowieści,wktórychobecnajestkategoriaautodestrukcji.Światantyczny
znafenomensamobójstwaiprowadzinadnimnamysłconajmniejodIVwieku
przednasząerą(zob.Garrison1991;Hill2004;Hoof1990).Zjawiskotomatakże
ciekawywymiarmityczny,któryujawniakulturoweuwarunkowaniemyślenia
oautodestrukcji,śmierciijejaspektachspołecznych.Wponiższymtekścieskupię
uwagęnawybranychopowieściachzdziełmitograficznychApollodora(Biblioteka
opowieścimitycznych[Bybliothēke])iHyginusa(Opowieści[Fabulae]),atakżespró-
bujęocenićmateriałmitycznywkontekściecałegozbioruwzorcówmitycznych
iwiedzyogreckimżyciuspołecznym.
Napoczątekjednakkrótkowyjaśnijmy,czymjestmitografiaantycznaidlacze-
goprzywoływanituautorzy-ApollodoriHyginus-sąważni(zob.Mojsik2018;
ScottSmith,Trzaskoma2022).Zperspektywywspółczesnegoczytelnikamitypo-
chodząalbozezbiorówtypuMitologiaParandowskiego(1992;pierwszewydanie-
1924)czyMitologiaGrekówiRzymianZygmuntaKubiaka(1997),albo,gdyjuż
jesteśmybardziejdociekliwi,zdziełliterackichtypuIliadaHomeraczyAntygona
Sofoklesa.Ijestwtymsporoprawdy.Niejesttojednakcałahistoria,gdyżpo
dokładniejszejweryfikacjiokazujesię,żewiększośćznanegonammateriałuijego
ostatecznyukładniepochodzązwybitnychdziełliterackich,alezpóźnychutwo-
rówprozaicznychzawierającychstreszczeniamitów.
Takieutworyproząopisujące,porządkujące,aniekiedytakżeanalizującemity
(poprzezodwołaniedoalegoriiczyracjonalizacjęfabułymitycznej)zaczęłypo-
wstawaćjużwVwiekuprzednasząerą.Jaktoczęstobywawwypadkuliteratury
antycznej,zpractychwczesnychmitografówzachowałysiętylkofragmenty.Niemal
wcałościznamyjedyniedwapodręcznikimitówpochodzącezczasówCesarstwa
Rzymskiego.Towłaśnieonesąobecniepodstawą(re)konstrukcjitego,coszumnie
nazywamynmitologiągrecką”
.Obadziełaprzypisywanesąautorom,októrych
niewiemywzasadzienic,aówbrakinformacjiświetniepasujedoanonimowego
skądinądstylutychdzieł-utworyzawierająminimalistycznestreszczeniamitów
isąuporządkowaneregionalniei/lubtematycznie.
Dlaczegotakiestreszczeniasądlanasważne?Międzyinnymidlatego,żedo-
pierogdymamymożliwośćczytaniacałegozbiorumitów,dostrzegamypowtarza-
jącesięwnichmotywyiwzorce.GdyczytamySofoklesowegoKrólaEdypa,sku-
piamyuwagęnasamookaleczeniugłównegobohaterawzakończeniusztuki,przez
codecyzjaJokastyosamobójstwie,jakodrugorzędna,zazwyczajumykanaszej
uwadze.GdyjednakczytamynaprzykładzbiórApollodoraczyHyginusa,toraz
porazdostrzegamy,żekobietyczęstopopełniająsamobójstwalubsąmordowane,
aichśmierćmaswojąspecyfikęiodróżniajeodmężczyzn.
Abyniebyćgołosłownym,przyjrzyjmysiękonkretnymprzypadkomśmierci,
azwłaszczasamobójstwkobietimężczyzn.Wyjątkowociekawymprzykładem
fascynacjiśmierciąiautodestrukcjąwmiciesądwielistysamobójców(mężczyzn
ikobiet),któreznajdujemywOpowieściachHyginusa(242-243).Przytaczamje
