Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prótasis.Narodzinykarlizmu.Kwestiadynastycznajakoprzyczyna...
gubernatornajważniejszegoorganupaństwałRadyKastylii)hr.(conde)deCampomanes
(PedroRodrfguezdeCampomanesyPćrez,1723-1802)oznajmił,iżżyczeniemmonarchyjest,
abyKortezywystosowałydoniegopetycjęzprośbąoderogacjęAutoAcordadoz1713roku
ipowrótdozasadzLeydePartidasdającychpierwszeństwocórkomkrólewskimprzedkrew-
niakamipłcimęskiej(losvaronescolaterales),alejednocześniekrólchciałby,abyzachować
wtajemnicyjegopropozycję.Wniosekmiałbyćponadtoskonsultowanyzeznawcamiprawa
(jurisconsultos)ikrólzastrzegł,żeprzychylisiędozdaniawiększości
54
.Historycynaogół
zgadzająsięcodotego,żepobudkikierującewładcąbyłytrojakiegorodzaju.Popierwsze,
zsześciuzrodzonychdotądsynówKarolaIVikrólowejMariiLudwiki(D§MarfaLuisadeBor-
bón-ParmayBorbón,1751-1819)żyłowtymmomenciezaledwiedwóch,zktórychjeden
(DonFernando)miałlatpięć,adrugi(DonCarlos)półtoraroku,więcwrodziniekrólewskiej
panowałaniepewnośćcodotrwałościtejliniidynastycznej.Podrugie,wwypadkupolepszenia
szanssukcesjiżeńskiejistniałoprawdopodobieństwoponownegozjednoczeniakoronyportu-
galskiejzhiszpańskąztejracji,żecórkakrólewskałKarolinaJoachima(D§CarlotaJoaquina
deBorbónyBorbón-Parma,1775-1830)byłażonąnastępcytronuportugalskiego,DomJoão
deBraganęa(póŹniejszegoJanaVI).Potrzecie,AutoAcordadowymagało,abydziedzickorony
byłurodzonyiwychowanywHiszpanii,któregotowarunkuniespełniał(urodzonywNe-
apolu
55
)samKarolIV,wzwiązkuzczymjegoojciecKarolIIImusiałw1760rokuzwracaćsię
doKortezówzprośbąowyjątkoweuchylenietegoprawa,cowprawdzieuzyskał,aleprzepis
byłniewygodny,więckrólbyłzainteresowanyjegozniesieniem
56
.ProcuradoresKortezów
niemielijednak,zgodniez(obowiązującąwtradycyjnymsystemiereprezentacji)doktryną
mandatuimperatywnego
57
,upoważnieniadozmianyprawafundamentalnego,leczmogli
jedyniewystosowaćdokrólaprośbęoderogacjęAutoAcordado,couczynilijednomyślnie,
nadtozaśłzgodniezżyczeniemkrólałsekretnie.Królprzychyliłsiędotegożyczenia,
jednakudzieliłodpowiedzidyplomatyczniewymijającej,zapowiadając,żenakażeswojej
Radziesprawdzenie,czyprośbamuprzedstawionajestcałkowiciezgodnazprawemzwy-
czajowym
58
,nadtozastrzegłsobieprawodousankcjonowania,promulgacjiiopublikowania
swojejzgodywstosownychiwybranychprzezsiebieokolicznościach
59
.JednakowożSankcja
Pragmatycznaniezostałaprzezniegonigdypromulgowanaiopublikowana.Współczesny
54
Zob.M.Ferrer
,op.cit.,ss.14-15.
55
GdyżjegoojciecKarolIII,zanimzostałkrólemHiszpanii,panowałwlatach1735-1759jakokrólNeapolu
KarolVIIikrólSycyliiKarolIV
.
56
Zob.E.GimćnezLópez,ElfindelAntiguoRćgimen.ElreinadodeCarlosIV,Historia16,Madrid1996,s.14.
57
Zob.QeC,s.35.
58
Dosłownie:nAestoosrespondequeordenarćalosdemiConsejoeXpedirlaPragmáticaSanciónque
entalescasoscorrespondeyseacostumbra,teniendopresenteVuestrasńplicaylosdictamenesque
sobreellohayatomadonłRespuestaalasCortessobrelapeticióndederogarlaLeySemi-Sólica,[w:]HTE,
59
t.II,ss.177-178.
Zob.A.Wilhelmsen,op.cit.,s.162.
35
