Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
21
WarunkirozwojuhumanistykiakademickiejwXIXstuleciu
posiadaniarównieżpewnychkwalifikacjipedagogicznych,władzeoświa-
toweKrólestwaPolskiegosięgałynajczęściejponauczycieliszkółśred-
nich,którzyzdobylisobieuznaniewświecienaukowym,uczestnicząc
np.wpracachTowarzystwaWarszawskiegoPrzyjaciółNauk(TWPN).
DowodemnatosąchoćbykarieryakademickiewykładowcówLiceum
Warszawskiego,uważanegozanajlepsząszkołęśredniąKsięstwaWar-
szawskiego,apotemKrólestwaPolskiego(byłatouczelniaorodowo-
dzieniemieckim,zostałabowiemzałożonaw1804r.przezpanujące
wówczaswWarszawiewładzepruskie5).
ZamknięcieUWiinnychwyższychuczelniorazlikwidacjatowa-
rzystwnaukowychwramachrepresjipopowstaniulistopadowymbyły
równoznacznezpozbawieniemKrólestwaPolskiegonatrzydziesięcio-
leciawarsztatówpracynaukowejizarazemprzyczynąpoważnegozaha-
mowaniaprocesutworzeniainteligencji,takdynamicznegowokresie
przedpowstaniowym.Skutkitegozahamowaniawyraźniedawałysię
odczućwróżnychdziedzinachżycia,takżewpostaciniedostatkuuczo-
nychzdolnychobjąćkatedryuniwersyteckie.Lukitejniebyływsta-
niewypełnićdziałającewokresiemiędzypowstaniowymróżnegotypu
instytucjeoświatowe,któremiałyzastąpićnieistniejącyuniwersytet.
Doutworzenianiektórych,projektowanychwkrótcepoupadkupowsta-
nialistopadowego,wogóleniedoszło.W1833r.,nawniosekcesarza
MikołajaI,powstałyspecjalnekomitety,którychzadaniemmiałobyć
opracowanieprojektóworganizacjiAkademiiMedyko-Chirurgicznej,
InstytutuPedagogicznegoiAkademiiDuchownejRzymsko-Katolic-
kiej(wedługdzisiejszejterminologii-RzymskokatolickiejAkademii
Duchownej).Wzoramidladwóchpierwszychmiałybyćuczelniero-
syjskie:GłównyInstytutPedagogicznywPetersburguorazAkademia
Medyko-ChirurgicznawWilnie,utworzonapozamknięciuUniwersy-
tetuWileńskiego6.Obieplanowaneuczelnieostatecznieniepowstały-
w1835r.RadaAdministracyjnaodłożyłasprawęInstytutuPedago-
gicznegoadacta,podejmującdecyzjęowysyłaniucorocznieprzezsześć
latpodziesięciuwyróżniającychsięabsolwentówgimnazjównastudia
pedagogicznedoMoskwylubPetersburga.Dopieronarastającybrak
nauczycielizmusiłdopowołaniaw1837r.KursówDodatkowych,prze-
mianowanychw1842r.naKursyPedagogiczne.Początkowo2-letnie,
następnieskróconedojednegoroku,kształciłynauczycielidlaszkół
średnichniższegostopnia(obwodowych,następniepowiatowych).Zo-
stałyzlikwidowanew1848r.,wzwiązkuznarastającyminiepokojami
wśródmłodzieżynafaliWiosnyLudów,aletakżewwynikumalejącej
liczbyuczniówposkróceniuczasukształceniaiobniżeniupoziomuna-
uczania
7
.NatomiastprojektAkademiiMedyko-Chirurgicznejniezostał
