Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wposiedzeniuRadyMinistrów.Późniejsekretarzujekolejnokilkumi-
nistrominależydoniejawnejekipymłodychurzędnikówdublującej
właściwiepracegabineturządowego.Jegoformalnaranganiejestna-
wetśrednia,aleprzyjaźnisięzministramiipremierami.„Odgrywałem
wtedyponiekądrolęszarejeminencji,zajmowałemsięinspirowaniem
moichszefów”–powiada.Inspiracjeteposzłytakdaleko,żekrótko
przedwojnąpróbowałdokonaćzmianyNaczelnegoWodza.Generał,
któremuoferowałtostanowisko,wysłuchałreferenta,zamiastgo
aresztować.„Zwierzętapolityczne”,wolnomniemać,mająjakiś
własnyzaumnyjjazyk.Kiedywewrześniu1939rokuwładzeRzecz-
pospolitejzostająinternowane,więciubezwłasnowolnionewRumu-
nii,radcaGiedroycprzygotowujeabdykacjęprezydenta,coumożliwia
legalnąsukcesjęizachowanieciągłościpaństwowej.Przerzucony
potemnaBliskiWschód„porucznikczasuwojny”szybkozostajesze-
femwydawnictwiczasopismIIKorpusu,„tomuwystarczyło,aby
wcałkiemniewidocznysposóbpodporządkowaćsobienajważniejsze
agendy.JurekG.”–pisałdalejjegoprzyjacielwcytowanymliście–
„zkażdymrokiemsięwyrabiaiuważamgozupełniestanowczowna-
szympokoleniuzanajważniejszegokandydatanapremiera,
gdybytekandydaturybyływybieranestosowniedoistotnejwartości
człowieka”.Rozmyślniepominąłemtutajoficjalnestanowiskaifunkcje
–worganizacjachakademickich,wnomenklaturzeministerstwiam-
basad,wredakcjachdwutygodnika„BuntMłodych”itygodnika„Po-
lityka”(któreredaguje,alektórychniepodpisuje).Byłotojużibędzie
jeszczeprzedmiotemosobnychopracowań,ajatuwyczuwamto,co
instynktowne.Być„zwierzęciempolitycznym”toodruchowotrafiać
tam,gdziesięważądecyzje,akiedytrzeba,podejmowaćjesamemu.
Zdecyzjitychnajważniejsząokazałasięta,wwynikuktórejpo-
wołanodożyciaInstytutLiteracki,azarazpotem„Kulturę”.Skoro
politykastawałasięsztukąsłowa,sprawąpierwszejwagibyłomieć
wrękuorganytejsztuki.Osobliwośćpolskiejhistoriidochodziłazno-
wudogłosu,awydawnictwaliterackiestawałysięważniejszeodno-
minacjigeneralskichisukcesjiprezydenckich.Dostrzeżeniutejosobli-
wościinależytemujejwyzyskaniuzawdzięczaJerzyGiedroycdzieło
swegożycia.Dziękitemuwpływowy,leczanonimowyprzedtemradca
stawałsięsamowładnym,uosobionymRedaktorem(choćpismanadal
niepodpisywał),zamiastinspirowaćministrów,zacząłteżinspirować
pisarzy.Zapewnewolałbyinspirowaćpolityków,aleci,którzypozostali
naplacu,niebylipodatninapobudzeniatwórcze,wtejsytuacji
historycznej,zkolei,wjakiejpowstawała„Kultura”odpraktyki
20
