Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BartoszDąbrowski:Zagłada,postmodernizm,kanoniliteraturapopularna
33
kusjędotyczącąkwestiiograniczeńgatunkowych,pytańograniceautonomii
tekstuliterackiego,atakżeproblematyzowaniatakichzagadnień,jak:nadmiar
wyobraźniwstosunkudohistorycznejtreści,niereprezentatywnośćprzedstawio-
nychzdarzeńipowieściowychtypów,problemewentualnejwadliwościkodów
pamięciczypodkreślanianiebezpieczeństwczytelniczychzabiegówopartychna
identyfikacjiiempatii.Stałyelementtychdyskusjistanowiłyzastrzeżeniawobec
możliwościuruchomieniatrybusatyrycznegowopisieZagładyiwyłaniających
się-zwłaszczawkontekścieprozytrzeciegopokolenia-pytańomożliwość
rozpatrywanianliteraturyHolokaustu”wperspektywiezjawiskaodsyłającegonie
tylkodohistorycznegopodłoża,aleteżdoarchiwumkulturowoukształtowa-
negosystemuliterackichznakówizasobówpisarskoustabilizowanychpoetyk6.
Bezwątpieniapraktykipostmodernizmuwyostrzyłyświadomośćtychostatnich
kwestiiiprzyczyniłysiędopodniesieniatemperaturydebaty.
Wwieluprzypadkachgłębokouzasadnionanieufnośćdodziełliterackich,
eksponującychświadomośćwymienionychzagadnień,podobniejakprzywołane
zastrzeżeniaLangaiCynthiiOzickwstosunkudoniemałejliczbyliterackich
tekstów-wtymrównieżwobecpowieścipostmodernistycznych-wktórych,
wedługkomentatorów,dokonanezostałonaruszenieczyteżnadużyciereguł
historycznejprawdy,nieodnosisięjednakmoimzdaniemdofaktycznych
działańirzeczywistychnstrategicznych”celówliteraturypostmodernistycznej.
Wodczytaniachkrytycznychwobectakichliterackichprób,wskazującychna
naruszeniezasadHolokaustowegodecorum,zbytczęstotekstywywodzącesię
ztejformacji-zawierającezzałożenianiemałypotencjałsubwersywny-ze-
stawianesąbowiemzprozatorskimiutworami,którezasadniczopretendujądo
ndyskursuprawdy”iktóre,wprzeciwieństwiedoprozypostmodernistycznej
jawniepodkreślającejodejścieodreferencjalności,podtrzymująmimetyczne
roszczeniaprozyrealistycznejbądźteżudająlubewentualnienaśladująlitera-
turęświadectwa(testimony),pozostającprzytymartefaktamipozbawionymi
ironicznychznamionorazsygnałówliterackiejautozwrotności.
Zdajesięzresztą,żewkontekścieopisanegozjawiskatowłaśnieniezrozu-
mienieregułiintencjipostmodernistycznejautozwrotności,atakżenieufność
dopraktykdystansowaniasięwobecliterackiejformyiironicznegotraktowania
przeztęprozędogmatuhistoriograficznejzgodności,wyrażoneprzezjejnasi-
lonezainteresowaniekontrfaktycznością,historiąalternatywnąibudowaniem
światówmożliwych,skutkujewzmożonąniechęciąkomentatorówdorozpatry-
waniatychdziełjakoczęściliterackiegokanonu;postrzeganewtakiejpostaci
odsłaniająonebowiemregułyjegoliterackichwarunkówmożliwości.
Wzrozumieniutychzabiegówniepomagarównieżfaktuznawanialite-
rackiegopostmodernizmuzazjawiskozasadniczoahistorycznebądźteż-co
6Zob.m.in.J.E.Young:WritingandRewritingtheHolocaust:NarrativeandConsequenceof
Interpretation.Bloomington1990.
