Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
COOPOCZĄTKACHIZRAELAMÓWINAMHISTORIAIARCHEOLOGIA
środkowegobrązu,aleskoncentrowanabyłaonanadaltylkonagłównychmia-
stachorazdrogachiograniczałasięzasadniczodoniżejpołożonychterenóworaz
wybrzeża7.
PokampaniiTutmozisaiii(1479-1415przedChr.)Kanaanstałsiępraktycz-
nieprowincjąpodporządkowanąwładzyegipskiej8.Wówczaswyznaczonosześć
miastdoadministrowanianowym,podległymfaraonowiterytoriom(Gaza,Jaf-
fa,UllasaiSumurnawybrzeżu,BetSzeaniKumidiwinteriorze).Wnichobecne
byływzmocnioneoddziaływojskoweiadministracja.Resztatychziempozostawa-
łapodwładzązwasalizowanychlokalnychkrólów,którzyodpowiadalipersonalnie
zapodległeimtereny.Ichobowiązkibyłystandardowe:płaceniepodatków,służba
wegipskichgarnizonachobecnychnaterenieKanaanuiudziałwwyprawachwo-
jennychfaraona.Pozatymlokalniwładcycieszylisięsporąniezależnościąimogli
nawettworzyćwłasne,silnearmiewceluutrzymaniaporządku.Niemoglijedy-
nieprzeciwstawiaćsięadministracjiiwojskuegipskiemu.PolitykaEgipcjanwtym
regionieobejmowałatakżedeportacje.Dotyczyłyonenietylkobuntownikówczy
wrogówEgiptu.Wywożonostądludnośćwróżnychcelachizróżnychpowodów.
ApogeumtegoprocederuprzypadanaczasyAmenhotepaii.Annaływspominają
o85tysiącachpojmanych.Liczbaniewiarygodna,alebyćmożeoznaczatylkolicz-
bęludnościnapodbitychziemiach.Wtejkwestiipadająjednakróżnepropozycje9.
Wkonsekwencjicentralny,górskiregionKanaanuzostałpozbawionyznacznejlicz-
bymieszkańcówiosłabłekonomicznie10.
Pierwszeturbulencjenaruszającenowerealiapojawiłysięwczasachpano-
waniaAmenhotepaiv(1340-1324lub1353-1336;od1348lub1335nosiłonimię
Echnaton)11.Egiptbyłwówczaswewnętrznieosłabionyiwkonsekwencjiosłabło
teżjegozainteresowaniewpływamiwKanaanie(epokabrązuiia).Sytuacjętam
panującąwtymokresieopisujewspomnianakorespondencjazEl-Amarny.Lud-
nośćmiast-państwbyławówczasnieliczna,ichwładcyskonfliktowani,aczynniki
7
E.Lipiński,OntheSkirtsofCanaanintheIronAge.HistoricalandTopographicalResearches(ola
153),Leuven:Peeters2006,s.45-48.
8
N.Grimal,DziejestarożytnegoEgiptu,tł.A.Łukaszewicz,Warszawa:piw2004,s.216-219;
H.ASchlögl,StarożytnyEgipt,tł.A.Gadzała,Warszawa:WydawnictwoNaukowepwn2009,
s.164-170.
9
Zob.hasłoAmenhotepii,w:T.Schneider,Leksykonfaraonów…,s.59-61,zwł.s.61.
10D.B.Redford,Egypt,Canaan,andIsraelinAncientTimes,Princeton:UniversityPress1992,
s.168-169.
11Zob.hasłoAmehotepiv,w:T.Schneider,Leksykonfaraonów…,s.67-73;N.Grimal,Dzieje…,
s.231-253.
23
