Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałpierwszy
żywąistotę.Wszystkotoszeleściło,szumiało,brzęczało,ćwierkało,dając
znaćoswoimistnieniu.
Nawiosnęnarozkwieconełąkiwylatywałydzikiepszczoły.Michalon
Lituanus,litewskipisarzpolitycznyzpołowyXVIw.,pisał,że„wstarych
dębachibukach,wktórychzestarościpotworzyłysiędziuple,gnieżdżąsię
rojepszczółdającychmiódsmacznyipiękny,aromatyczny”
27
.Podbierano
gowprostzbarci,późniejłapanorojeiosadzanowprzygotowanychuprzed-
nioulachtworzącychrozległepasieki.
Ziemiabyłatutajwyśmienita.Przeważałyczarnoziemyśrednio-inisko-
humusowe,bogatewzwiązkiazotowe,potasiwapń.Jedynienapołudniu,
niemaluwybrzeżyMorzaCzarnego,występowałaprzewagaglebzeznacz-
nązawartościąsoli,coprzyówczesnejprymitywnejtechniceuprawyroli,
azwłaszczasłabymstopniuskolonizowaniatychterenów,nadawałoimste-
powo–pustynnycharakter.
NaprawymbrzeguDnieprulasywystępowaływwiększejobfitościniż
nalewym.Byłytogłównielasyliściaste,przyczymnaPrawobrzeżunajczęś-
ciejwystępowałybuki,nadDnieprem—graby,anaLewobrzeżu—klony
ilipy.Dośćgęstorozsiadłysięmiędzynimizwarteskupiskapotężnychdę-
bów,rzadziej—wierzby,wiązyijesiony.Gdzieniegdzieurywałysięściany
lasów,otwierającprzedoczamiwędrowcówszerokieprzestrzeniełąkporo-
słychbujną,soczystątrawą.Trawapokrywałarównieżzboczaparowówwdo-
linachrzek.Miejscowaludnośćnazywałateparowy„bałkami”.
StepyrozciągałysięnapołudnieodKrzemieńczuka.Rosłananichko-
strzewa(Festucasulcata),ostnica(Stipa)iinnetrawytegorodzaju.Byłyone
tutajwyjątkowowybujałeiosiągałyczasemwysokość50–60cm.Powodo-
wałotoszerzeniesięwieściotakichichrozmiarach,żemógłsięwnichrze-
komoskryćjeździecnakoniu.Wydajesię,iżwyjaśnienietychpogłosekzna-
leźćmożnawrelacjiBeauplanaowyprawachtatarskich.Pisałwięc:
Okoliceteporośniętesątrawamiwysokościdodwóchstóp,tak
iżniemogąsięoniporuszaćniepozostawiającnaniejśladów.Tworzy
sięwówczasścieżkaiwedleniejmożnapoznać,wjakiejilościiwktó-
27Cyt.za:F.Rawita–Gawroński,KozaczyznaukrainnawRzeczypospolitejPolskiej
dokońcaXVIIIwieku,Warszawa1922,s.52.
33
