Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PoezjaUjejskiegotaksilniezwiązanazczasami,wktórychżył,byłanie-
zwykleważnadlajegopokolenia,wspomagaławolęprzetrwaniauciemiężonego
narodu.nNajgłośniejszegozpoetówczerwieńskichwXIXwieku”5,azarazem
njednegoznajznakomitszychpoetówpolskich”6,jeszczezażycianiektórzy
uważalizakolejnego-poSłowackimiKrasińskim-wieszcza.Wbrewkry-
tykomliterackimodmawiającympoecietalentuUjejskiutrzymywałdokońca
XIXwiekuniezachwianąpozycjęwliteraturzenarodowej.Mimoiżwostatnim
okresieżyciapoetaniebyłtwórczy,todziękiotaczającejgoaurzelegendyndu-
szajegostanowiłajeszczezawszecząstkęskarbunarodowego”7.Myśli,które
pięknemsłowaisiłąemocjiprzemawiałydojemuwspółczesnychspragnionych
nadziei,nietrafiałyjużtakbezpośredniodoprzekonańiuczućnastępnychpo-
koleń.Poezjanostatniegoromantyka”inostatniegoznatchnionych”,charakte-
ryzującasiębogactwemmoralistycznychmaksym,wyrażającawzniosłeideały
wypowiadanenpodniesionymgłosem”,nieprzemawiaładowyobraźniwięk-
szościrodaków,którzyżylijużwodmienionejsytuacjipolitycznej.Przednimi
stałybowiemnowewyzwaniaiwartości.Dlageneracjimiędzywojniapoetyc-
kiesłowaUjejskiegoprzynoszącenadziejęnazbliżającysiędzieńnzmartwych-
wstania”Polskistawałysięreliktemprzeszłości.Wokresieokupacjihitlerow-
skiejpoetaznanybyłjakotwórcaMaratonu-wiersza,któregopolskamłodzież
uczyłasięnapamięćpodczastajnychkompletów8.Tenalegorycznypoemat
wyrażającyideęnonkonformizmuodgrywałrolęimperatywumobilizującego
dowalkiznajeźdźcą.MuzycznyincipitChorałunadawanywczasiepowsta-
niawarszawskiegoprzezlondyńskieradioBBC,apełniącyrolęzaszyfrowanej
wiadomości,byłwszerszejświadomościspołecznejutworembezimiennym.
NiezachwiananiczymwiaraUjejskiegowodrodzenieniepodległejPolski
byłaściślepowiązanazjegowiarąwBoga.WierzyłwPolskę,bowierzył
wBoga9.Spójnośćowychwartościiuczućwyrażajegotwórczość.Byćmoże
mistycznytonpoezjiUjejskiego,częstenawiązywaniedowątkówbiblijnych
spowodowałybrakzainteresowaniajegopisarstwemwczasachpowojennego
socrealizmu.Równieżpostaważyciowapoetyprzeciwnawszelkiejugodo-
wościzzaborcąbyłasprzecznazideałamiokresudominacjidyktaturykomu-
nistycznej10.Pamięćwładzradzieckichoniezłomnejantyrosyjskiejpostawie
5S.Wasylewski,Lwów,Wrocław1990,s.114.
6
UjejskiKornel[w:]S.OrgelbrandaEncyklopedjaPowszechnazilustracjamiimapami,
t.15,Warszawa1903,s.10.
7
OkreśleniatepochodząodMaryliWolskiej,córkiWandyMłodnickiejichrześnicy
poety.M.Pawlikowski,Okna,seriaII,Medyka1936,s.105-106.
8J.Dużyk,Autor„Chorału”przypomniany,nŻycieLiterackie”1985,nr26,s.10.
9
nWierzęwPolskę,bowierzęwBoga;azwątpiłbymmożewBoga,gdybymprzestał
wierzyćwPolskę”.SłowatewypowiedziałUjejski17lipca1873r.weLwowie,podczasuro-
czystościzokazji100.rocznicyustanowieniaKomisjiEdukacjiNarodowej.Zob.Przemówienia
KornelaUjejskiego1863-1893,wyd.3uzupełnione,Przemyśl1893,s.71.
10Współczesnymznanabyłapostawapoetyotwarciewalczącegozwszelkimiobjawami
przystosowaniasiędowarunkówniewoli.WListachspodLwowa(Lwów1860;Lipsk1861)
8
