Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wprowadzenie
jeszczeprzyszłocieszyćsięzarównoformalną,jakifaktycznąniezależnością,
jakSparcie,któraażdopodbojówrzymskich(196p.n.e.)wegetowałaokrojona
iosłabiona,wcieniuswejminionej,mocarstwowejchwały.DlaAten–ato
onenajbardziejnastuinteresują–kresniepodległościprzyszedłwrazzwojną
lamiską(322p.n.e.).Choćzdarzałoimsięjąpóźniejodzyskać–zawsze
nakrótko–aflwolność”greckichpoleiszAtenaminaczelebyłabojowym
zawołaniemwielkichtegoświatajeszczeprzezzgórądwawieki(poraz
ostatnisloganemtymposłużyłsięMitrydates)4,towłaśniepoczątekepoki
hellenistycznejprzyniósłkoniecichpolitycznegoznaczeniaidemokratycznej
tradycji.DlawielumniejszychpaństewekstarożytnejGrecjiwreszcieChero‑
neabyłazwiastunemnowych,dużolepszychczasówiwyzwoleniaodopresji
dotychczasowychhegemonów(wtymAteniSparty),którychimperialne
ambicjezbytczęstoizbytpochopnieskłonnijesteśmyutożsamiaćzesprawą
flwolnościHellady”5.
1.1.Związekkoryncki
Nowyhegemon,któregowyłoniłaCheronea,Filip–drugitegoimieniawładca
Macedonii–miałbowiemkonkretnyprogram:zakończenieendemicznych
wojentradycyjniejużtargającychGrecją,zarównotychmniejszych,sporów
omiedzę,jakiwiększych,wynikającychzrywalizacjidawnychpotęg.Przede
wszystkimzaśdysponowałonnietylkosiłą,aleteżpolitycznyminarzędziami,
którepozwoliłymuwprowadzićwżycietenpostulat.Najważniejszymznich
byłtzw.flpowszechnypokój”(koinēeirenē),któregosygnatariuszamistałysię
niemalwszystkiepaństwagreckie(doznaczącychwyjątkównależałapraw‑
dopodobnieSparta),zrzeszonezinicjatywyFilipawfederacjiznanejdziśjako
ZwiązekKoryncki(337p.n.e.)
6
.Żadnepaństwoobjęteflpowszechnympokojem”
niemogłosamowolnieprowadzićwojnyprzeciwkoinnemusygnatariuszowi,
4
Por.HSG3.129–131;zob.teżDmitriev2011.
5
Por.Habicht1997:366;zob.teżWorthington2014:68;odgrywającedotądrolędrugorzęd‑
nąwgreckiejpolitycefederacje:ZwiązekEtolskiiAchajskiwokresiehellenistycznymzajęły
dużobardziejprominentnąpozycję.
6
Aniflpowszechnypokój”
,aniteżponadnarodowafederacjaniebyływynalazkiemFilipa;
tenpierwszypostulatpojawiłsięjużpółwiekuwcześniejwzwiązkuztraktatemznanymjako
flpokójkrólewski”lubflpokójAntalkidasa”(386p.n.e.),wieńczącymwojnękoryncką(395–386
p.n.e);wIVwiekuwielokrotniepodejmowanopróbyustanowieniaflpowszechnegopokoju”
,
porazostatniwzwiązkuzflpokojemFilokratesa”(346p.n.e.);por.Jehne1994:31–137;zob.też
Mossé1962:455–460;HSG2.290–291;federacjepoleisfunkcjonowały–nadużomniejszą,re‑
gionalnąskalę–odczasówarchaicznych,jaknp.związekbeocki,tesalskiczyachajski;zob.
Larsen1968:12–102;Beck1997:31–162;por.Mossé1962:448–455;Hammond–Walbank–Griffith
2.625.
