Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Wstęp.Homohominimonstrum
jącecoraztonowewcielenia:flparadoksalnie,wmnogościznaczeńpowtarzają
sięjednakwciążtesameograniczające,propagandowereprezentacjeodgry‑
wanenaużytekzawężonychsygnifikacji”99.Wśródtychpowtarzającychsię
reprezentacji,wczymś,comożnanazwaćmonstruarium(późno)nowoczesnym,
szczególnemiejscezajmująhomofobicznefigurypotworności:wampiry,zom‑
bie,widma/duchy/zjawy,obcyorazklonyczyandroidy.Istotnejednak,aby
wtejkulturzepo(p)tworów,wbrewjejpropagandowemucharakterowi,spró‑
bowaćwidziećsymptomynowoczesności,awsamychmonstrachiichciągłych
powrotach—istotyzmarginesu,wktórychpowracato,cowyparte,idzięki
którymmożliwestajesięponowneodczytanieparadygmatów,dominujących
wnowoczesności.
Dlategoprzedmiotemanalizybędąprzedewszystkimwcieleniapotworności
obecnewpopkulturzeangloamerykańskiej.Wynikatozkilkuprzyczyn.Dzi‑
siajwszakznaczeniekulturypopularnejijejwpływnasposóbpostrzegania
przeznasświatasąconajmniejtakistotne,jakniegdyśtego,cofunkcjonowało
podmianemflkulturywysokiej”.Toprzekonaniejestuzasadnioneotyle,że
zarównonaświecie,jakiwPolsce,jakzauważaKrzysztofUniłowski,dawno
jużzałamałasięflutrwalonawcześniejstratyfikacjaobiegów,opartanaprze‑
ciwstawieniuliteraturyelitarnejipopularnej”100.Współcześniezresztączęsto
towłaśnietekstypopkulturowe,począwszyodpowieściifilmówdlanastolat‑
ków,akończącnaserialachiteledyskach,stanowiąkanonkulturyzachodniej.
Zkoleiskupienienapotwornychprzedstawieniachobecnychprzedewszystkim
wpopkulturzeangloamerykańskiejwiążesięzfaktem,iżwszelkiegorodzaju
monstrawydająsięreakcjąnazderzenieztym,coinneiobce,azatemnie‑
ludzkiezperspektywyczłowiekaZachodu.
Niezwykłebogactwopotwornychpostaciwkulturzeangloamerykańskiej
wynikazjejwystawienianategotypudoświadczeniewpierwszejkolejności
zracjipolitykikolonialnej,jakrównieżzfaktu,żeAngliaiStanyZjednoczone
przezwiekibyłymiejscemdocelowymmigracjiludzizcałegoświata.Wtym
zresztą,awięcwjejheterogeniczności,wydajesiętkwićjejistota,azarazem
to,coodróżniająodhomogenicznejkulturypolskiej,któranieustanniebroni
sięprzedtym,coinneiobce.Innympowodem,dlaktóregokulturaanglo-
łakaiinnychmonstrów.Wistociebowiemprzedewszystkimpomagająonekulturze
oddaćnaszepodstawowelęki.Mojespojrzenienaproblempotwornościjestnatomiast
całkowicieodmienne:powrótpotworatodlamniekażdorazowoodpowiedźnazmianę
(społeczną,ekonomiczną,polityczną,kulturową)iwyrazpróbyzmierzeniasięznią.
Nieinteresujemnieto,cowspólnedlawszystkichtypówmonstrualnychpostaci,ale
właśnieto,cojeodsiebieodróżnia—ównadmiar,flcoświęcej”
,cozakażdymrazem
towarzyszyichponownemupojawieniusięwobrębiekulturypopularnej.
99J.J.Cohen:Kulturapotwor(n)aś,s.183.
100K.Uniłowski:Granicenowoczesności.Prozapolskaiwyczerpaniemodernizmu.Kato‑
wice2006,s.39.
