Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Demonstracje.Kulturapo(p)tworów
Jeśli,jakzauważaDonnaHaraway,flpotworyzawszedefiniowałygra‑
nicewspólnotywzachodnichwyobrażeniach”96,dziśniesposóbjużmówić
ojakiejkolwiekludzkiejwspólnocie.Zamiasttegoświatzdajesięprzypominać
(globalną)wioskęwstyluBonTempszserialuCzystakrew,wktórejłatwiej
owampira,zmiennokształtnegoczywiedźmę,niżonormalnegoczłowieka.Per‑
spektywa,zjakąkonfrontujenasświatCzystejkrwi,tospełnieniewszystkich
homofobicznychlęków,narosłychprzezostatniestulecia,świadomość,żeludźmi
pozostajemytakdługo,jakdługopotrafimyukryćnasząpotwornośćprzed
wzrokieminnych.Jednaktenstanrzeczybyłdoprzewidzenia,oczymjuż
w1976rokupisałBaudrillard:
Zatemdefinicjaflczłowieczeństwa”wpewiensposóbuległawtokuroz‑
wojukulturyistotnemuzawężeniu:każdemuflobiektywnemu”postępowi
cywilizacjinadrodzekuuniwersalnościtowarzyszyłacorazostrzejszadys‑
kryminacja,copozwalaprzewidywać,żenadejdzieczas,wktórymosta‑
tecznauniwersalnośćCzłowiekastaniesięjednoznacznazwykluczeniem
wszystkichludzi,czystympojęciemsamotniepromieniującympustym
blaskiem.97
Kiedyflludzkarodzina”stajesięflczystympojęciem,promieniującympustym
blaskiem”zarównonazewnątrz,jakiwewnątrz,pozostajątylko(humano-
idalne)potwory.TozapowiadaFrankenstein,widzącwnowoczesnejpotworności
wytwór(alboefektuboczny)procesów,biorącychswójpoczątekwOświeceniu,
ukierunkowanymnaprodukcjęNowegoCzłowieka.Alepotwórtojednocześnie
zawszeprzetwór,wyprodukowanyispopularyzowanyprzypomocynowych
mediówwramachkulturymasowej.Coważnedlabadaniapotworów,wjej
obrębienieustannie(re)produkowanesątesamewyobrażenia98,choćprzyjmu‑
96D.Haraway:Manifestcyborgów.Przeł.S.Królak,E.Majewska.flPrzegląd
Filozoficzno-Literacki”2003,nr1,s.85.ZkoleiAnnaWieczorkiewiczwMonstruarium
pisze,żefl[o]kreślenie»monstrum«toznakwykluczenia”(A.Wieczorkiewicz:Monstru‑
arium.Gdańsk2009,s.7),wykluczeniawłaśniepozawspólnotęludzką.To,cojednak
interesujeWieczorkiewicztosposobyopisu,aleireakcjinazdeformowaneciała,które
jawiąsięjakomonstrualne,aniemasoworeprodukowanewmediachfigurypotwor‑
ności,takiejakwampiry,zombie,widma,obcyczycyborgi,którewydająsięwyrazem
ludzkiegolękuwobecwszystkiegotego,copozornienieludzkie.
97J.Baudrillard:Wymianasymbolicznaiśmierćś,s.156.
98WtymmiejscunależywspomniećoksiążceAnnyGemryOdgotycyzmudohor‑
roru.Wilkołak,wampiriMonstrumFrankensteinawwybranychutworach—fundamentalnej
pozycjinagrunciepolskiejliteraturypoświęconejpotworności.Gemrazdajesięsugero‑
wać,żemimopozornegobogactwapotwornychwcieleńwobrębiekulturypopularnej,
taknaprawdęwszystkodajesięuprościćdopodstawowego,zasadniczoniezmiennego
zbiorumotywówitypówpostaci.Wtymzakresiekulturapopularnabyłabynastawiona
raczejnapowtórzenie,replikację,jedyniepozornąewolucjępostaciwampira,wilko‑
31
