Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
P.Michałowski,MikrokosmosWIERSZA,Kraków2012
ISBN:978-83-7850-134-3,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2012
Niepewnośćiprzesąd
T
erazwartosięcofnąćdotytułuwiersza,któryzapowiadadwo-
jakierozumienieużytegownimwyrażenia.Popierwszestosu-
jemyje,gdymamynamyśli„szczęśliwytraf”,dającyocalenieczychoć-
byuniknięciedrobnegonieszczęścia–sugerującprzezto,zazwyczaj
nieświadomie,żenaszymżyciemrządziprzypadek,choćwsytuacjach
krytycznychdopuszczamyjeszczemożliwośćinterwencjiOpatrzności.
Podrugiewyrażenie„naszczęście”wskazujenamechanizmnadawa-
niasensuzdarzeniomprzypadkowym,interpretowanymjakostygmat
czyomen.Zapomocątegohasłaprzypisujemyrównieżmagicznąmoc
naszymczynom,gestomlubsłowom.„Naszczęście”tłuczesiębombka
spadającazchoinki,„naszczęście”odnajdujemygrosikalborosnącąna
trawnikuczterolistnąkoniczynę;„naszczęście”częstowznosimytoast
irzadziejzawieszamynaddrzwiamipodkowę.Trudnodziśocenić,naile
poważnietraktujemyteznakijakozaklinanieprzyszłościczywróżbę,
nailezaśtępierwotnąwiaręwmagię,uznanąpowszechniezazabobon,
przywołujemytylkowtrybieżartu.Amożebezkrytycznieibezreflek-
syjnieulegamyautomatyzmowipustegorytuału?
Człowieksięgadogusełprawdopodobniepoto,byuciecodniepo-
kojówirozterekwynikającychzprzesłanekracjonalnych.Tenodwrót
odświatopogląduoświeceniowegoczyteżpowrótdo„ciemnogrodu”,
dokonanypodprądrozwijającejsięnaukiiwbrewprzyrostowiwiedzy
ścisłej,niejestcykliczniepowtarzającymsiękryzysem,aleodruchem
trwałymjakoarchetypicznewyposażenienaturyludzkiej.Rozczarowa-
niescjentyzmemdziś,napoczątkuXXIwieku,wydajesięnawetwiększe
niżwokresiepowstaniategowiersza,czylinapoczątkulat70.poprzed-
niegostulecia.Kwitnąprzecieżpsychotronika,chiromancja,geomancja
(fengshui),astrologiaiwieleinnychdawnych„nauktajemnych”,które
przemianowałysięz„magii”,„czarów”„wróżbiarstwa”iznachorstwa
namodnedziedziny„alternatywne”.Odżegnująsięoneodnajbardziej
skompromitowanychgusełwrodzaju„podkowynaszczęście”,byzyskać
nawetrównystatus(takżeinstytucjonalny)znaukamiprzyrodniczymi.
Choćbudząkontrowersjejakouzurpacje,dokonywaneczęściowonaba-
zieposteinsteinowskiejfizyki,częściowofantazji,świadcząoniezmien-
nejtęsknocieczłowiekadoTranscendencjiipotrzebieTajemnicy,jakiej
klasycznawiedzaempirycznadaćniepotrafi.
PuentawierszaujawniajednozlicznychpowinowactwpoezjiEwy
LipskiejzpoetyckąantropologiąWisławySzymborskiej.Człowiek,na-
ukowowszechstronnie„wyjaśniony”,pozostajenajwiększązagadkąsam
dlasiebie–jakowyjąteknaZiemi,botworzynawłasnyużytek,apotem
odrzucawciążnowe(konkurencyjneisprzeczne,zawszeniewystarcza-
jące)definicjeikoncepcjeswojegogatunkuiświata.
27
Naszczęście
EwaLipska
