Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sięnamyśli,gdymówisiępotocznie,żebadacztrafiłwsednoproblemu.Zdolność
abstrakcyjnegomyśleniajestrzadkącechąbadaczy.Dostrzeżeniewogromiezło-
żonegożyciagospodarczego-pełnegoprzypadków-ważnychprawidłowościjest
danenielicznymiprzyrównywanedoolśnienia,iluminacji.Możnanatomiastnau-
czyćsięostrożnościwprowadzeniuobserwacjiekonomicznychiwwyciąganiuz
nichwniosków.WskażmyzaP.A.Samuelsonemczęstetrudnościmyśleniaeko-
nomicznego:
1.Zdarzeniagospodarczesprzężonezwrotnie,tj.skutek,mającyokreśloną
przyczynę,samjestprzyczyną.Naprzykładcenasięzmienia,ponieważzmieniła
sięrelacjamiędzypopytemapodażą.Jeżelijesttodobroprodukcyjne,tozmienią
siękosztyprodukcji,awnastępstwietegomożezmienićsięcena.Powstanienowa
sytuacjanarynku,nowypopytitd.
2.Zdarzeniazachodzącewposzczególnychsegmentachgospodarkilubokreś-
lonezachowanianiekumulująsięwmakroskaliwprostysposób.To,cojestpraw-
dziwewmikroskali,niemusibyćprawdziwewmakroskali.Jeżelinp.wzrośnie
cenawyrobu,towzrośnieizyskproducentów,jeżelijednakwtymsamymstosun-
kuwzrosnącenywyrobówisurowców,tozyskisięniezmienią.
3.Częstoulegasięzłudzeniu,żewdanejsytuacjiwystępujązależnościprzy-
czynowo-skutkowe.Wzłudzeniutymtrwasiędopóty,dopókistarannieigłęboko
niezbadasięwszystkichokolicznościtowarzyszących.Otóżmożnanp.stwierdzić,
żeimwiększajestprodukcjaenergii,tymwyższypoziomgospodarki.Twierdzenie
topomijajednaktakważneokoliczności,jakimportorazstrukturaprodukcji
irodzajtechnologii.Określasiętojakozasadzkęposthoc(posthocnonest
propterhoc).
4.Sposóbpostrzeganiaiinterpretacjizjawiskzależyodosobybadającego,
azwłaszczaodjegowieku,przyzwyczajeńitp.Jesttozasadzkasubiektywizmu
istereotypizacji.
5.Zbadaniezależnościwymagaczęstomierzeniazjawiskgospodarczych.
Sukcesbadawczymożezależećodwyboruodpowiedniegosposobupomiaruiod-
powiedniegomiernika.Niejestłatwomierzyćzdarzeniagospodarcze,gdyżwiele
spośródnichmanaturęjakościową,np.użytecznośćkonsumpcjilubjakośćżycia.
Nawet(wydawałobysię)prostepomiarydynamikizjawiskekonomicznychzależą
oddoboruwskaźnikadynamiki.Czasemwięclepiejzrezygnowaćzmierzeniazda-
rzeńgospodarczych,niżosiągaćniewiarygodnewynikipomiarów.
Ekonomiści,którzypodobniejakastronomowieimeteorolodzymuszązado-
walaćsięobserwacjami,niemogąjednaknanichpoprzestawać.Chcącwyjaśnić
zaobserwowanezależności,trzebazbudowaćteoretycznymodelekonomiczny.
Modeleteoretycznetokonstrukcjemyślowemającenaceluwyjaśnienieobser-
wowanychzjawisk.Służądowyidealizowaniabadanychzjawiskpoto,bywyrazi-
ścieujawniłysiębadanezależności.Teoretycznymodelekonomicznyskładasię
zpewnejliczbyzałożeń,wktórych:
28