Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Dorastaniewśródidei(1905-1919)
odwróceniaspołecznegopostrzeganiaŻydówwyniósłzrodzinnegodomu
wKosowiePodlaskim.Niebyłto-dodajmyodrazu-domzwyczajny.
AaronGoldberg,ojciecAbrahama,byłpoetąpiszącymwjęzykuaramejskim.
Owartościtejpoezjiniejesteśmywstanieniczegopowiedzieć-jegowiersze
dodziśczekająnaprzekład36.WzbiorachrodzinyBorejszówzachowałasię
jedynafotografiaprzedstawiającastaregoAarona.Jejistnienieświadczydobitnie
owyrwaniusięzeświatadawnejtradycji.CzyjakikolwiekpobożnyŻydkorzy-
stałztegoszatańskiegowynalazkupołowyXIXstulecia?Oemancypacjirodziny
GoldbergówświadczytakżenowoczesnośćubioruAarona,dalekiegoodzwy-
czajowychżydowskichstrojów.
Totu,wtymśrodowiskudorastaAbraham-trzecizkoleisynmałżeństwa
AaronaiFejgiGoldbergów.Ojegomłodzieńczychlatachwiadomoniewiele.
Więcejfaktówpojawiasiędopierowówczas,gdywchodziwwiekdojrzały.
Wiemy,żeożeniłsięzAnną(Hanną)Różańską,córkąbogatejżydowskiej
rodzinyposiadającejmajątekziemskiIwacewiczenaGrodzieńszczyźnie.
ZnajomośćzAnnąwzięłasięstąd,żeAbrahampracowałprzezpewienczas
uRóżańskichjakonauczyciel.Niebyłatotypowaromantycznahistoriamiłosna,
ponieważmłodynauczycielkochałsięwmłodszejsiostrzeswejprzyszłejżony,
którajednakwyszłazainnego.Zadecydowałowtymprzypadkubezwzględne
prawopierwszeństwawzamążpójściu37,azdarzenietoprzypominaniecoprzy-
godybohaterówSkrzypkanadachu.Dodaćmożnajeszcze,żeobiepannyRóżańskie
byłypodobnonadwyrazinteligentneiniejednokrotniepomagałyAbrahamowi,
parającemusięjużwówczasdziennikarstwem,wpracachnadtekstami38.Ztego
niecosielskiegoświatawyrywamłodegoGoldbergachęćpoznaniaDnowego”.
Otwierasięprzednimperspektywapierwszejpoważnejpracy-warszawska
DHaCefira”okażesięświetnąszkołądziennikarstwa.
Tenpierwszywydawanywjęzykuhebrajskimdziennikpoczątkowopopula-
ryzowałprzedewszystkimzdobyczeróżnychdziedzinwiedzy:naukprzyrodni-
czych,matematycznych,geograficznychihistorycznych.ByławięcDHaCefira”
unaocznieniemzałożeńetosużydowskiego,którywwiedzyimądrościwidział
wartośćnajcenniejszą.Wsprawachreligijnychdziennikpropagowałumiarko-
wanąpostępowość,awiększezmianynastąpiłydopierow1886r.,kiedyzostał
przejętyprzezznanegodziennikarzaNahumaSokołówa39.Wówczastokwestie
społeczno-politycznewysunęłysięnaplanpierwszy,azczasempismoprzyjęło
kurssyjonistyczny,stającsięjednymzjegogłównychrzecznikównaziemiach
polskich,ażdokońcaswejdziałalnościw1931r.40AlewówczasAbrahambędzie
jużwinnymmiejscu-rzecbymożna,docelowym.
36WnowojorskimYIVOInstituteforJewishResearchznajdujesięponad2000stronjego
wierszy.
37AA,Notatkizrozmówzprof.JerzymW
.Borejszą.Informacjatapochodziodmieszka-
jącegoobecniewTelAwiwiesynasiostryAnnyRóżańskiej,dr.IcchakaLandsberga.
38AA,Notatkizrozmówzprof.JerzymW
.Borejszą.
39Zob.F
.Sokołów,NahumSokołów.Życieilegenda,oprac.A.Ziemba,Kraków2006.
40HaCefira[w:]PolskiSłownikJudaistyczny,t.1,s.534-535.
