Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
fów,począwszyodnświatasztuki”(ang.artworld)uA.Dantego,poprzeznajbar-
dziejznanegoinstytucjonalistęG.Dickiego,askończywszynanrepublicesztuki”
T.Diffreya[Diffrey1969].Statusdziełasztukimożebyćnadanynawetwimie-
niujednejosoby,ndziełosztukijestprzedmiotem,októrympowiedziano:nadaję
ciimiędziełasztuki”[Dickie1985].WkoncepcjiG.Dickiegoczynnośćnadawa-
niapewnemuprzedmiotowistatusudziełasztukijestcałkowiciearbitralna,nie
wymagażadnegoprzedmiotowegouzasadnienia.Wspólnącechąróżnorodnych
dziełsztukijestmiejscewświeciesztuki.Definicjehistoryczneodwołująsię
dospecyficznychcechprzedmiotów,którewcześniejwtradycjihistorycznej
uznanozadziełasztuki.Wlatach50.i60.XXw.poglądtenreprezentowali:
W.B.Gallie,M.Weitz,W.Kennick,P.Ziff,Levinson,R.Stecker,N.Carroll
iT.Brunius.Cechawspólnadlawszystkichodmiandziełsztukiistniejetylko
podpostaciąpodobieństwarodzajowego.Określonyprzedmiotzostajeuznany
zadziełosztuki,ponieważjestonpodobnydoinnegoprzedmiotu,któregoranga
jakodziełasztukizostałajużwcześniejusankcjonowanainstytucjonalnieikultu-
rowo.Wprzypadkugdytakiepodobieństwoniejestrozpoznawalnenatychmiast,
istniejemożliwośćwykazaniagoprzezznawców:krytykówsztukibądźsamych
artystów.KoncepcjataspotkałasięzkrytykąM.MandelbaumaiM.Beardsleya,
codoprowadziłodouformowaniasięnowegonurtuestetykipostwittgensteinow-
skiej.Współczesnedefinicjefunkcjonalneodwołująsiędoosądówestetycznych
idoświadczeniaorazróżniepojmowanychwłasnościartystycznychczyestetycz-
nych(M.Beardsley,N.Zangwill,M.deClerq),przyczymwłatwysposóbsą
onełączonezelementamidefinicjiinstytucjonalnychihistorycznych.Przegląd
definicjidziełasztukizawieratabela1.2.
Przeglądrozważańnadkwestiądefiniowaniadziełasztukiuwidaczniaróżno-
rodnerozumienietegopojęcia.Rozpatrywaniegozgodnieześcisłymizasadami
definicjiklasycznejpergenusproximumetspecificadifferentia,proponujące
jednącechędystynktywnąbądźzbiórtychcechwdefinicjachalternatywnych,
niedoprowadziłodowyodrębnieniacechy(zbiorucech)swoistejdlawszystkich
przedmiotówokreślanychmianemdziełasztuki.Proponowanedefinicjeupatry-
wałycechyswoistewróżnychobiektywnychwłaściwościachdzieł,wintencjach
artystybądźwoddziaływaniunaodbiorcę.Dziełosztukipojmowanojakoodbi-
cierzeczywistości,ucieleśnieniepiękna,konstrukcjęform,intencjonalneosiąga-
nieekspresji,wywoływanieprzeżyćestetycznychorazsilnychwrażeń.Każda
zistniejącychwdziejachdefinicjidziełasztukizawieraczęśćprawdy,ujmuje
pewienaspektdziełasztuki.Jednocześniezaśkażdaznichwywołujewątpliwo-
ści,gdyżpretendującdowyłączności,pozostawiapozaswymzasięgiemwiele
artefaktówizjawiskartystycznychuznanychzadziełasztuki.
Wceluokreśleniaznaczeniapojęciadziełasztukiopróczsięganiadodefini-
cjirealnejmożnarównieżodwołaćsiędoistniejącychteoriidziełasztuki.Jeśli
przyjąć,żenwpoprawnymukładziewiedzaskładasięzmniejlubbardziejlicz-
