Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
wielupłaszczyznachposzukiwaniaopisującychgocechswoistychsąniesłuszne
ipozostanąbezowocne.Uznano,żeterminndziełosztuki”jestniedefiniowalny,
przedewszystkimzewzględunaznacznąróżnorodność,zmiennośćizłożoność
dziełasztuki,któregoeidoswymykasięwszelkimpróbomuchwycenia.Według
L.Wittgensteinasztukanależydotzw.pojęćotwartych,grupującychwluźny
sposóbprzedmiotyniemającewyraźnychcechwspólnych,dlaktórychniesposób
podaćcechkoniecznychiwystarczających.Toujęciespotkałosięzkrytykąze
względunato,żenajejmocywpoczetsztukimożnabyłozaliczyćwszystko.
Dziełosztukiniemajednejokreślającejgowłasności;nieistniejewspólnymia-
nownikdlawszystkichdziełsztuki.
Sformułowaniedefinicjidziełasztukizostałojeszczebardziejutrudnione
wsytuacjipodniesieniadorangidziełasztukiprozaicznychprzedmiotówżycia
codziennego,tzw.readymades(np.nFontanna”M.Duchampaz1917r.).Wten
sposóbzamanifestowanezostałonowoodkryteprawodoswobodnegowłączania
dozbiorudziełsztuki(albowyłączaniazniego)dowolnegoobiektuwskazanego
przezartystę.ZapoczątkowanąprzezM.Duchampanowąkoncepcjędziełasztuki
kontynuowalitacyartyścijak:R.Rauschenberg(combinepainting),J.Pollock
(actionpainting),A.Reinhardt(purepainting),M.Paladino(wildpainting),
H.Haacke(invisibleart),J.Beuys(odpadkicywilizacyjne),L.Smith(kaleczone
ciało),B.Patterson(muzykarozdzieranegopapieru)[Danto2006].Podstawą
identyfikacjidziełasztukistałasiękoncepcjaizamiarartysty,wkonsekwencji
prowadzącedonaruszeniawszelkichistniejącychdotychczastabu:moralnego,
religijnego,seksualnego(P.Mazzini,W.Vostell,G.Marciunas,O.Muhl).Poja-
wiłysięnoweprowokującedefinicjedziełasztuki,np.nsztukąjestwszystko,
coartystanazwiesztuką”(R.Fillon),nsztukąjestwszystko,cojesttraktowane
jakosztuka”(T.Ulrich),njeśliktośnazywacośsztuką,wówczastoniąjest”
(D.Judd),nsztukajestdefinicjąsztuki”(J.Kosuth),nwszystkojestsztuką”
(H.Arp).Womawianejgrupietzw.teoriinominatywnych(ang.christeningthe-
ories)wgruncierzeczyopiniaświatasztukizostałazastąpionasubiektywnym
odczuciemartysty[Groake2001].Najbardziejradykalnakoncepcjaodrzucałatra-
dycyjnąkategoriędziełasztukijakoprzedmiotumaterialnego.Dematerializacja
dziełasztukiizaprzeczeniekoniecznościjegofizycznegoistnieniamiałytorować
drogęnowej,nduchowej”sztuce14.
Zprzekonaniaoniewystarczalnościomówionychdefinicjidziełasztukiinie-
zgodynabraktakiejdefinicjizostałypodjętepróbyposzukiwaniaistotydzieła
sztukiwokreśleniachalternatywnych(typualubb,lubc).Wistocierzeczy
staranosięwyodrębnićpewnegorodzajuzbiórcechprzynależnychwszystkim
dziełomsztuki;poszukiwanoniejednej,alekilkucechpozwalającychnaokre-
14Wtejskrajnejkoncepcjipostaciprzedmiotartystycznybyłpozbawionymaterialnejpod-
stawy:koncertbezmuzyki(J.Cage),wierszbezsłów(T.Tzara).
