Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6.Konieczność,istotność,istotowość
Jaksądzimy,zuwaginato,żeanalitycznateoriaprawakierujesięcelami
poznawczymi(aniediagnostycznymi),właściwajestodpowiedźdruga.
Wszakcelemanalitycznejteoriiprawajestwyjaśnienienaturyprawa,anie
tylkopodaniekryteriówodróżniającychprawoodnieprawa.Ograniczenie
siędoodpowiedzipierwszejnarażałobyanalitycznąteorięprawanadwa
ryzyka.Sprawiałoby,żepewnezespoływłaściwościwyróżniającewszyst-
kiedesygnatydanegopojęciaitylkodesygnatytegopojęciapoznawczosą
małointeresujące,np.małointeresującabyłabyteoriaczłowieczeństwa,
wskazującanadwiecechy(wedlePlatona,nagruncieówczesnejwiedzy,
wyróżniająceczłowiekaispełniającetowymaganie):dwunożnośćibrak
opierzenia.Ponadtotakieujęcieniebezpieczniezbliżałobyteorięprawado
ograniczeniasiędoposzukiwaniaznaczenianazwynprawo”.Wjęzykubo-
wiemjedenzzespołówwłaściwościprzysługującychwszystkimdesygnatom
danejnazwyitylkodesygnatomtejnazwyma,wedlepewnychteoriiseman-
tycznych,wyróżnionystatus,polegającynatym,żejegofunkcjąjestto,że
służyużytkownikomjęzykadorozpoznawaniadesygnatówtejnazwy(tzw.
treśćjęzykowanazwy)101.Zgodniezniektórymikoncepcjamisemantycz-
nymi(semantykamikryterialnymi)treśćjęzykowanazwyjestutożsamiana
zjejznaczeniem102.
Gdybymiarąsukcesuanalitycznejteoriiprawabyłopodaniedowolnego
zespołuwłaściwościcharakteryzującegokażdeprawoitylkoprawo,tosuk-
cesbyłbyosiągniętyjużwtedy,gdybyteoriataopisałaznaczenienazwy
nprawo”-oileprzyjmiemysemantykękryterialną.Ambicjeanalitycznych
teoriiprawanieograniczająsiędotego.Możnaraczejsądzić,żeambicjąana-
litycznejteoriiprawajestwskazaniewszystkichwłaściwości,którełącznie
przysługująkażdemuprawuitylkoprawu,zzastrzeżeniem,żechodzitylko
otakiewłaściwości,któresąpoznawczointeresujące,gdyżteoriaprawanie
stawiasobiezadaniadiagnostycznego,leczmacelhermeneutyczny(zob.ni-
żej).Zapewneniejestpoznawczointeresującaolbrzymialiczbakoniecznych
właściwościnegatywnychprzysługującychkażdemuistniejącemuobiektowi
101Zob.niżejowspółczesnychkrytykachtakiegoujęcia.
102Wedlepewnejtradycjifilozoficznejznajomośćznaczeniawyrażeniajęzykowego(nazwylub
predykatu)polegaprzynajmniejnaintuicyjnejznajomościkryteriów,napodstawiektórych
wyrażenietojestorzekaneoprzedmiotachwewszystkichmożliwychsytuacjach.Mowatuza-
temotym,coDworkinokreślałmianemnsemantykikryterialnej”,występujacejzresztąwfilo-
zofiijęzykawwieluwersjach.Stosowaneprzeznaspojęciejęzykowejtreścinazwy,zaczerpnięte
odKazimierzaAjdukiewicza,jestopartenatakimwłaśnieujęciusemantyki.
47
