Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.Zadanieanalitycznychteoriiprawa
statustychtwierdzeńjakoanalitycznychczysyntetycznych.Dotejostatniej
kwestiianalityczneteorieprawaprzywiązująbardzomałąwagę.
Zanimzajmiemysięzagadnieniemmetoduzasadnianiatwierdzeństosowa-
nychprzezanalityczneteorieprawa,zbadajmybliżej,naczympolegawska-
zanezadanietychteorii.Zgodniezzapowiedziąsformułowanąnawstępie
tegoopracowaniabadanietoograniczymytylkodotakich(itowybranych)
teoriianalitycznych,któremającharaktercałościowy-wtymsensie,żedążą
doudzieleniaodpowiedzinapytanie,cotojestprawo.
Adherencianalitycznychteoriiprawa,idączaHartem,stanowczosprze-
ciwiająsięokreśleniuswojegozadaniajakopodaniadefinicjiprawa70.Nie
zawszeprzytymprecyzują,ojakierozumieniedefinicjiimchodzi.Jeżeli
mająnamyślidefinicjenominalne,tosprawatawydajesięoczywista.Skoro
analitycznateoriaprawaniewywodziswoichtwierdzeńzeznaczeniawyra-
zunprawo”,totymsamymsformułowaniesprawozdawczejdefinicjitego
wyrazu,oddającejjegoznaczeniewjakimśokreślonymjęzykuniemożebyć
miarąjejsukcesu(choćztakichczyinnychwzględówmożebyćprzydatne).
Niejestnatomiastjasne,dlaczegozadaniemanalitycznejteoriiprawama
niebyćsformułowanierealnejdefinicjiprawa.
ZnanaargumentacjaHartaprzeciwkometodziedefinicyjnejodnosisię
wprosttylkodopewnejpostacitakiejdefinicji,amianowiciedodefinicji
klasycznej,polegającejnapodaniurodzajuiróżnicygatunkowej71.Argu-
mentacjataniezwracasięprzeciwkodefinicjomrealnymoinnej,bardziej
złożonejstrukturze,awszczególnościprzeciwkodefinicjomskładającym
sięzwieluzdań,ndefinicjiprzezpostulatyczydefinicjiindukcyjnej.Jaksię
wydaje,sprzeciwHartawobecokreśleniazadaniaanalitycznejteoriiprawa
jakopodania(realnej)definicjiprawaniejestwystarczającouzasadniony.
Sformułowanierealnejdefinicjiprawaniepolegabowiemnapodaniuse-
mantycznegoekwiwalentuwyrażeniadenotującegodefiniowanyobiekt.
70H.L.A.Hart,TheConcept...,s.13in.;T.Endicott,HerbertHart...,2001,s.43;S.Shapiro,Lega-
lity,s.7.
71H.L.A.Hart,TheConcept...,s.14in.KrytykaHartazdajesięzwracaćprzeciwkonzwięzłym
(concise)definicjom”,cojestzaskakujące,gdyżpojęciezwięzłościjestobceteoriidefinicji-
zob.ibidem,s.16.Notabene,niechęćdometodydefinicyjnejcharakteryzujecałynurtfilozofii
językapotocznego,doktóregoHartsięodwołuje.
37
