Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZYRODAICZŁOWIEK
62
zwaliłsię;runąłonczęściądownętrza,częściąnazewnątrzsięrozsypałinie-
zmiernąmocludzi,zaciekawionychwidowiskiemalbostojącychdokoła,wgru-
zysweporwałipogrzebał.Otóżci,którychwalącasiębudowlaodrazuzabiła,
wyszlinatymnajlepiej–oiletowtakimnieszczęściumożliwe–gdyżprzynaj-
mniejuniknęlikatuszy.Bardziejpożałowaniagodnibylici,którzy,mającczęść
ciałaurwaną–życiajeszczenieutracili,ici,którzywdnie–ztwarzy,wnocy
–pozawodzeniachijękachusiłowalisweżonyidziecirozpoznać.
Jużinnychwieśćonieszczęściuprzygnała;tenopłakujebrata,ówkrew-
nego,innyrodziców...Kiedyzaczętousuwaćgruzy,zbieglisięludziedozmar-
łych,obejmowaliich,okrywalipocałunkami...Pięćdziesiąttysięcyludziwtej
katastrofieokaleczałolubzostałozmiażdżonych”(Tacyt,RocznikiIV62–63).
Atyliuszzostałskazanynawygnanie,aponadtosenatwydałustawę,że
niewolnourządzaćigrzyskgladiatorskichobywatelowi,któregomajątek
wynosimniejniżczterystasesterców23,aamfiteatrmożnabudowaćtylkona
takimterenie,któregostałośćzostaławpierwstwierdzona.
ZasługujenaodnotowanieinformacjaTacytaozachowaniusięwtej
sytuacjispołeczeństwarzymskiego,gdyżświadczyono,żejednakzepsucie
irozkładmoralnynieopanowałyjeszczewszystkich,żeznaleŹlisięitacy,którzy
śpieszylizpomocąofiaromkatastrofy:DZarazponieszczęściudomywielmo-
żówstanęłyotworem,wszędziedostarczanobandaży,sprowadzanolekarzy,
miasto,chociażosmutnymwyglądzie,przypominałowowychdniachtrady-
cjepraojców,którzypowielkichbitwachrannychhojnymidatkamiipielę-
gnowaniemwspierali”(Tacyt,RocznikiIV63).
Dopodobnejkatastrofyspowodowanejniedbalewykonanymirobo-
tamidoszłozaKlaudiuszapodczasurządzanejnajegożądaniesztucznej
bitwymorskiejnaJeziorzeFucyńskim.Niktjednaknieponosiłodpowie-
dzialności,jakkolwiekAgrypinaMłodszaoskarżyłaaktoraNarcyza,który
byłprzedsiębiorcątejimprezy,ochciwośćinadużycia,aleiNarcyzniepozo-
stałjejdłużny,ujawniającjejżądzęwładzy.Klaudiusz,którybyłinicjatorem
całejimprezy,aprzytymsamprzeżyłchwilegrozy,nieszukałprawdopo-
dobniewinnych,igdybynieodnotowałtegowydarzeniaTacyt,zapomniano
byonim.
Historycyodnotowywalitegorodzajuwypadkiikatastrofy,gdyżmia-
łyonecharakterogólny,zasługiwałynawzmiankę,ponieważilustrowałysto-
sunkipanującewspołeczeństwierzymskim,anawetrolęipostawęcesarza.
Natomiastotym,jakniedbalebudowanodomyczynszowe,tzw.insulae,
wktórychwynajmowanomieszkanianiezamożnymludziom,mógłwspo-
mniećjedyniesatyrykdostrzegającywszystkie,nawettedrobne,błędyiwady
społeczeństwa:
23Czterystasesterców–tylewynosiłcenzusmajątkowyekwitów.
