Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Czyrzeczmożebyćsprawcą?Perspektywahumanistyki...
23
DopopularnychwramachDstarej”optykirzeczyzainteresowańin-
strumentalnymwymiaremrelacjiczłowiek–rzecz,naprzykładcharak-
terystycznegodlapoczątkówantropologiizaciekawieniaprzedmiotami
wfunkcjinarzędzi–ichbudową,klasyfikacjami,powiązaniemprzekształ-
ceńiudoskonaleń,którympodlegają,zewolucyjnymiaspektamihistorii
ludzkiegogospodarowaniaorazkontaktemmiędzykulturowym–dorów-
nie(choćniecopóźniej)popularnegozainteresowaniasymbolicznymwy-
miaremrzeczy,traktowaniaichjakonośnikówznaczeń,treściindywidual-
nychizbiorowych,reprezentacjikultur,Dpowrótdorzeczy”dołączył
wielenowychpomysłównakonceptualizacjęzwiązanychzmaterialnością
aspektówludzkiejrzeczywistości.Dziśpodkreślasiękluczoweznaczenie
rzeczydlaprocesówbudowaniazbiorowychijednostkowychtożsamości,
związanejznimiautorefleksji,pamięciorazkonsumpcji,rolęprzedmio-
tówwtworzeniuiumacnianiudystynkcjispołecznych,aletakżewięzi
międzyludzkich.Popularnośćzyskująróżneformyantropomorfizacjirze-
czy,doktórychniekiedy,niezawszesłusznie,zaliczasięideęprzypisania
imsprawczości,aspośródktórychszczególnieciekawejestmówienie
obiografiachczykarierachrzeczy,zarównowichwymiarzegatunkowym,
jakijednostkowym.Wramachposzukiwańnowejhumanistycznejfor-
mułyrozumieniarzeczypodejmujesięniekiedypróbyzerwaniazleżącą
upodstawdotychczasowychstanowiskirefleksjihumanistycznejwogóle
dualistycznąspuściznąfilozoficzno-mitycznąopartąnaopozycjach:świat
idealny–światmaterialny,aktywnyumysł–biernamateria,czynnystwór-
ca–biernychaos,podmiot–przedmiot.WobrębieDpowrotudorzeczy”
funkcjonująujęciawradykalnieodmiennysposóbodpowiadającenapy-
taniaocharakterzeontologicznymorazepistemologicznym.
DPowrótdorzeczy”bywaniekiedyrozpatrywanywpowiązaniuzdys-
kursememancypacyjnymkrytykipostkolonialnej.Związaniztąpostawą
metodologicznąbadaczezwracająuwagęnapodobieństwamiędzykolonia-
lizmemamodernizmemliterackimistrukturalizmem,równocześniesytu-
ującswojepoglądywramachrefleksjipostmodernistycznejipoststruktural-
nej.JakzauważająAnnaBurzyńskaiMichałPawełMarkowski,Dwspólnym
wydawanymprzezInstytutArcheologiiiEtnologiiPAN(dawniejInstytutHistoriiKultu-
ryMaterialnej)od1953roku,orazwzwiązanymzDnowym”podejściemDJournalofMa-
terialCulture”–piśmiewydawanymod1996rokuprzezUniversityCollegeLondon.
